Ενιαίου Τύπου Δημοτικό Σχολείο
Η καθιέρωση του Ενιαίου Τύπου Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου αποτελεί μια σημαντική μεταρρυθμιστική παρέμβαση στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση που αποσκοπεί στην παροχή ίσων ευκαιριών στην εκπαίδευση για όλους τους μαθητές της ίδιας βαθμίδας καθώς και στην ποιοτική αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό της παρεχόμενης εκπαίδευσης.
Σε αυτό το πλαίσιο, από το σχολικό έτος 2016 ? 2017, όλα τα δημοτικά σχολεία της χώρας από 4/θέσια και άνω, υπάγονται σε έναν τύπο σχολείου, τον Ενιαίο Τύπο Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου, με ενιαίο διδακτικό και ωρολόγιο πρόγραμμα καθώς και με λειτουργία προαιρετικού ολοήμερου προγράμματος. Από το σχολικό έτος 2017- 2018, το ολοήμερο πρόγραμμα επεκτείνεται στα Ολιγοθέσια Δημοτικά Σχολεία (1/θέσια, 2/θέσια, 3/θέσια) της χώρας.
Ειδικότερα, στο υποχρεωτικό πρόγραμμα, το διδακτικό ωράριο ορίζεται για όλες τις τάξεις από τις 8:00 έως τις 13:15. Στη ζώνη του προαιρετικού ολοήμερου προγράμματος η έναρξή του ορίζεται στις 13:15 και η λήξη του στις 16:00.
Με το νέο Ωρολόγιο πρόγραμμα, εξασφαλίζεται η ενιαία παροχή κοινών γνωστικών και διδακτικών αντικειμένων αλλά και ο εμπλουτισμός και η επέκταση νέων γνωστικών αντικειμένων (ΤΠΕ, ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΑΓΩΓΗ) σε όλους τους μαθητές. Στη ζώνη του προαιρετικού ολοήμερου προγράμματος (13:15-16:00) εξασφαλίζεται η ώρα μελέτης με εκπαιδευτικό του κλάδου ΠΕ 70, ώστε οι μαθητές να απαλλάσσονται, στο μέγιστο δυνατό βαθμό, από τον φόρτο προετοιμασίας των μαθημάτων και των εργασιών της επόμενης ημέρας. Στην τρίτη ώρα του ολοήμερου προγράμματος προσφέρεται ένα σύνολο από επιλογές διδακτικών αντικειμένων (ΤΠΕ, Αγγλικά, Αθλητισμός, Εικαστικά, Θεατρική Αγωγή, Μουσική, Πολιτιστικοί Όμιλοι Δραστηριοτήτων), που δίνουν την ευκαιρία στους μαθητές να αναπτύξουν τις ψυχοκινητικές και γνωστικές τους δεξιότητες.
Για την υποστήριξη της λειτουργίας του Ενιαίου Τύπου Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου απασχολούνται εκπαιδευτικοί (Δάσκαλοι και Εκπαιδευτικοί ειδικοτήτων).
Επιπρόσθετα, για την υποστήριξη της λειτουργίας του Ενιαίου Τύπου Ολοήμερου Δημοτικού Σχολείου υλοποιούνται συμπληρωματικές δράσεις (ενέργειες ενημέρωσης, προβολής και δημοσιότητας, προμήθεια αναλωσίμων κ.λπ.).
Ένταξη Ευάλωτων Κοινωνικών Ομάδων (ΕΚΟ) στα δημοτικά σχολεία-Τάξεις Υποδοχής
Η πράξη αφορά στη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου μαθητών/τριών προερχόμενων από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και μαθητών/τριών με πολιτισμικές και θρησκευτικές ιδιαιτερότητες, καθώς και στη βελτίωση των μαθησιακών αποτελεσμάτων κυρίως στο γραμματισμό, αλλά και στον αριθμητισμό και επιπλέον σε συμπληρωματικά αντικείμενα ώστε αυτοί να καταστούν ικανοί να ανταπεξέλθουν στο πρόγραμμα σπουδών τους και να παραμείνουν στο εκπαιδευτικό σύστημα ολοκληρώνοντας τις σπουδές τους.
Συνεπώς η πράξη αποσκοπεί στην ενίσχυση της ισότιμης πρόσβασης και την αποτελεσματική ένταξη των προαναφερόμενων μαθητών/τριών. Επίσης, η πράξη αποσκοπεί στην εκπαίδευση και την ομαλή προσαρμογή των προσφυγοπαίδων.
Στο πλαίσιο αυτό προβλέπεται ο εμπλουτισμός του εκπαιδευτικού δυναμικού όσων σχολείων Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης εμφανίζουν ανάγκη για υποστήριξη της ένταξης των παραπάνω μαθητών/τριών (οριζόντια παρέμβαση σε όλα τα σχολεία που εμφανίζουν σχετικούς πληθυσμούς μαθητών/τριών). Ειδικότερα, οι εκπαιδευτικοί που θα απασχοληθούν στο πλαίσιο της εν λόγω Πράξης, θα στελεχώσουν τις Τάξεις Υποδοχής, Ενισχυτικά Φροντιστηριακά Τμήματα, τις ΔΥΕΠ και τις λοιπές δομές με κύριο αντικείμενο την εκμάθηση της Ελληνικής ως δεύτερης / ξένης γλώσσας αλλά και τη διδακτική στήριξη σε άλλα αντικείμενα, ώστε αφενός μεν να διευκολύνεται η ομαλή προσαρμογή και η παραμονή στο εκπαιδευτικό σύστημα των μαθητών/τριών από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, μαθητών/τριών με πολιτισμικές και θρησκευτικές ιδιαιτερότητες, καθώς και των προσφυγοπαίδων, μέσω της υποστήριξης της λειτουργίας των ΔΥΕΠ Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης.
Τέλος, υλοποιούνται συμπληρωματικές δράσεις υποστήριξης της Πράξης (π.χ. ενέργειες ενημέρωσης, προβολής και Δημοσιότητας, προμήθεια αναλωσίμων κ.λπ.).
Εξειδικευμένη Εκπαιδευτική Υποστήριξη για την Ένταξη Μαθητών με Αναπηρία ή / και Eιδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες
Η Πράξη αφορά στη στήριξη και ενίσχυση του θεσμού της εξειδικευμένης εκπαιδευτικής υποστήριξης για ένταξη μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, στα σχολεία γενικής αγωγής από εκπαιδευτικό προσωπικό, το οποίο θα υποστηρίζει τους μαθητές στη σχολική τάξη παράλληλα με τον εκπαιδευτικό, την υποστήριξη των με αδυναμία αυτοεξυπηρέτησης μαθητών με αναπηρία με Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό και την υποστήριξη όσων μαθητών απαιτείται από Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό/σχολικοί νοσηλευτές για όσους μαθητές χρήζουν νοσηλευτικής φροντίδας.
Στόχος της Πράξης είναι η ενσωμάτωση των μαθητών με αναπηρία ή με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στη σχολική τάξη του γενικού σχολείου και η εξασφάλιση της προσβασιμότητας αυτών στο κοινωνικό γίγνεσθαι με αποτέλεσμα την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού, την αντιμετώπιση της σχολικής αποτυχίας και της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου.
Στο πλαίσιο αυτό απασχολούνται εκπαιδευτικοί, οι οποίοι συλλειτουργούν με τον εκπαιδευτικό της τάξης (παράλληλη στήριξη) και υποστηρίζουν αποκλειστικά τους μαθητές με αναπηρία ή με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες έτσι ώστε να μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του προγράμματος σπουδών τους. Επίσης, απασχολείται το αναγκαίο Ειδικό Βοηθητικό Προσωπικό (ΕΒΠ) για τους μαθητές που αδυνατούν να αυτοεξυπηρετηθούν και το αναγκαίο Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό (ΕΕΠ).
Η Εξειδικευμένη Εκπαιδευτική Υποστήριξη των ΑμΕΑ είναι μία έμπρακτη εφαρμογή προς την κατεύθυνση της κοινωνικής ενσωμάτωσης των ΑμεΑ στη σχολική τάξη του γενικού σχολείου και κατ? επέκταση στη σχολική κοινότητα. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να βελτιώσει την προσβασιμότητα των ΑμεΑ στο κοινωνικό γίγνεσθαι και να αντιμετωπίσει τον κοινωνικό αποκλεισμό.
Πρόγραμμα μέτρων Εξατομικευμένης Υποστήριξης μαθητών με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες
Πράξη αφορά στον εκσυγχρονισμό της Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΕΑΕ) για την εκπαίδευση των μαθητών με αναπηρίες ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, με την ενίσχυση των Σχολικών Μονάδων Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΣΜΕΑΕ) και των τμημάτων ένταξης (ΤΕ) ? που λειτουργούν μέσα στα σχολεία γενικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης ?, ώστε η εκπαίδευση να ανταποκρίνεται στις ανάγκες όλων των μαθητών χωρίς διακρίσεις. Λαμβάνοντας υπόψη τα νέα πρότυπα που επιτάσσει η Διεθνής Σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες, η Πράξη εστιάζεται σε κρίσιμους παράγοντες, που είναι προϋποθέσεις ποιότητας και αποτελεσματικότητας της εκπαίδευσης και έχει ως στόχο την ενίσχυση των Σχολικών Μονάδων Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΣΜΕΑΕ) και των Τμημάτων Ένταξης.
Στις Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΣΜΕΑΕ) και κατά τη συνεκπαίδευση στα γενικά σχολεία, εφαρμόζονται ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα, ανάλογα με τις αναπηρίες και τις ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες των μαθητών, για όσο χρονικό διάστημα είναι αναγκαίο ή και για ολόκληρη τη διάρκεια της σχολικής ζωής τους.
Στους μαθητές με αναπηρία και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες παρέχεται ΕΑΕ, η οποία -στο πλαίσιο των σκοπών της προσχολικής, πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας, τριτοβάθμιας, μη τυπικής, άτυπης και δια βίου εκπαίδευσης- επιδιώκει να αναπτύξει την προσωπικότητά τους και να τους καταστήσει κατά το δυνατόν ικανούς για αυτόνομη συμμετοχή στην οικογενειακή, επαγγελματική, κοινωνική και πολιτισμική ζωή.
Στο πλαίσιο υλοποίησης της Πράξης, προσλαμβάνονται οι αναγκαίοι αναπληρωτές Εκπαιδευτικοί Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης (ΕΑΕ) και οι αναγκαίοι αναπληρωτές Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού (ΕΕΠ) προκειμένου να στελεχώσουν Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής και Τμήματα Ένταξης, καθώς και οι αναγκαίοι αναπληρωτές Ειδικού Βοηθητικού Προσωπικό (ΕΒΠ). Επίσης, χρησιμοποιείται το διαθέσιμο προσβάσιμο ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό και ειδικά εργαλεία για την εφαρμογή νέων διδακτικών προσεγγίσεων.
«ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΓΙΑ ΕΝΤΑΞΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ Η/ΚΑΙ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ» ΣΤΟΥΣ ΑΞΟΝΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 1, 2 & 3 (MIS 520707, 485613, 485614) ΤΟΥ Ε.Π. «ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ» ως έργα υποψήφια για ένταξη στο ΕΣΠΑ 2014-2020
Οι Πράξεις «Πρόγραμμα εξειδικευμένης εκπαιδευτικής υποστήριξης για ένταξη μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες», των Αξόνων Προτεραιότητας 1, 2 και 3, (MIS 520707, 485613, 485614) του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» ως έργα υποψήφια για ένταξη στο ΕΠΑΝΑΔ του ΕΣΠΑ 2014-2020, που συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους, αφορούν στην στήριξη και ενίσχυση του θεσμού της εξειδικευμένης εκπαιδευτικής υποστήριξης για ένταξη μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες για έξι σχολικά έτη (2010-2011, 2011-2012, 2012-2013, 2013-2014, 2014-2015 και 2015-2016). Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο των Αξόνων Προτεραιότητας 1, 2 και 3 (MIS 520707, 485613, 485614) «Αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης και προώθηση της κοινωνικής ενσωμάτωσης» στις 8 περιφέρειες Σύγκλισης, στις 3 περιφέρειες Σταδιακής Εξόδου και στις 2 περιφέρειες Σταδιακής Εισόδου, αντίστοιχα.
Ένα μείζον θέμα για το εκπαιδευτικό σύστημα και εν γένει για το κοινωνικό κράτος αποτελεί η ουσιαστική ένταξη στο εκπαιδευτικό σύστημα και η διαρκής υποστήριξη στην εκπαιδευτική διαδικασία των μαθητών με αναπηρία ή/και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
Ως «Μαθητές με Αναπηρία ή/και Ειδικές Εκπαιδευτικές ανάγκες» θεωρούνται όσοι για ολόκληρη ή ορισμένη περίοδο της σχολικής τους ζωής εμφανίζουν σημαντικές δυσκολίες μάθησης εξαιτίας αισθητηριακών, νοητικών, γνωστικών, αναπτυξιακών προβλημάτων, ψυχικών και νευροψυχικών διαταραχών οι οποίες, σύμφωνα με τη διεπιστημονική αξιολόγηση, επηρεάζουν τη διαδικασία της σχολικής προσαρμογής και μάθησης».
Στους μαθητές με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες συγκαταλέγονται ιδίως όσοι παρουσιάζουν νοητική αναπηρία, αισθητηριακές αναπηρίες όρασης (τυφλοί, αμβλύωπες με χαμηλή όραση), αισθητηριακές αναπηρίες ακοής (κωφοί, βαρήκοοι), κινητικές αναπηρίες, χρόνια μη ιάσιμα νοσήματα, διαταραχές ομιλίας ? λόγου, ειδικές μαθησιακές δυσκολίες όπως δυσλεξία, δυσγραφία, δυσαριθμησία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, σύνδρομο ελλειμματικής προσοχής με ή χωρίς υπερκινητικότητα, διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές (φάσμα αυτισμού), ψυχικές διαταραχές και πολλαπλές αναπηρίες.
Στόχος της Πράξης είναι η υλοποίηση της εξειδικευμένης εκπαιδευτικής υποστήριξης στα σχολεία γενικής αγωγής προκειμένου να υποστηρίζονται οι μαθητές με αναπηρία ή/και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες στη σχολική τάξη παράλληλα με τον εκπαιδευτικό της τάξης. Για το σκοπό αυτό προσλαμβάνεται το αναγκαίο προσωπικό.
Επίσης, στόχος των πράξεων είναι η υποστήριξη των μαθητών με το αναγκαίο προσωπικό (ΕΕΠ/Σχολικοί Νοσηλευτές και ΕΒΠ) ώστε να καταστούν λειτουργικοί κατά το χρόνο παραμονής τους στις σχολικές μονάδες σε Περιφέρειες όπου δεν καλύπτουν τα ΠΕΠ.
Η εξειδικευμένη εκπαιδευτική υποστήριξη των μαθητών με αναπηρία ή/και με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες είναι μία έμπρακτη εφαρμογή προς την κατεύθυνση της κοινωνικής ενσωμάτωσης τους στη σχολική κοινότητα με αποτέλεσμα τη βελτίωση της προσβασιμότητας των μαθητών στο κοινωνικό γίγνεσθαι και την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού.
Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση» του ΕΣΠΑ 2007-2013. Πράξεις: «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: Ένταξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων (ΕΚΟ) στα Δημοτικά Σχολεία» Άξονες Προτεραιότητας 1, 2 & 3
ως υποψήφιες για ένταξη στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση» του ΕΣΠΑ 2014-2020 με τίτλο, «Ένταξη Ευάλωτων Κοινωνικών Ομάδων (ΕΚΟ) στα Δημοτικά Σχολεία ? Τάξεις Υποδοχής» Άξονες Προτεραιότητας 6, 8 & 9
Οι Πράξεις αποσκοπούν στη μείωση της πρόωρης εγκατάλειψης του σχολείου μαθητών προερχόμενων από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες και μαθητών με πολιτισμικές και θρησκευτικές ιδιαιτερότητες, ώστε αυτοί να καταστούν ικανοί να ανταπεξέλθουν στο πρόγραμμα σπουδών τους και να παραμείνουν στο εκπαιδευτικό σύστημα ολοκληρώνοντας τις σπουδές τους.
Κεντρικός πυλώνας των Πράξεων είναι η ομαλή και αποτελεσματική ένταξη όλων των μαθητών στο εκπαιδευτικό σύστημα, ανεξαρτήτως κοινωνικής ομάδας και κοινωνικής ιδιαιτερότητας (ιδίως των μαθητών από ευάλωτες κοινωνικές ομάδες ? ΕΚΟ), με τη χρήση ειδικής διδακτικής υποστήριξης.
Για την ενίσχυση των ανωτέρω παρεμβάσεων οι Πράξεις περιλαμβάνουν συνολικά τις ακόλουθες δράσεις:
ΔΡΑΣΗ 1: Εμπλουτισμός του εκπαιδευτικού δυναμικού όσων δημοτικών σχολείων εμφανίζουν ανάγκη για υποστήριξη της ένταξης ΕΚΟ με αναπληρωτές εκπαιδευτικούς κλάδου ΠΕ70
Η δράση αφορά στον εμπλουτισμό του εκπαιδευτικού δυναμικού όσων δημοτικών σχολείων εμφανίζουν ανάγκη για υποστήριξη της ένταξης αλλοδαπών και μεταναστών μαθητών καθώς και μαθητών από άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες (όπως ρομά) με εκπαιδευτικούς που δύνανται να υποστηρίξουν την υποδοχή και ένταξη των μικρών μαθητών στο ελληνικό σχολείο (οριζόντια παρέμβαση σε δημοτικά σχολεία που εμφανίζουν σχετικούς πληθυσμούς μαθητών).
Στόχος είναι η επίτευξη πιο αποτελεσματικής, συμμετοχικής και ενεργητικής ένταξης και προσαρμογής των μαθητών αυτών (αλλοδαπών και μεταναστών μαθητών καθώς και μαθητών από άλλες ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως ρομά) στο εκπαιδευτικό σύστημα και η αποφυγή της απομόνωσης και της περιθωριοποίησής τους.
ΔΡΑΣΗ 2: «Ενέργειες ενημέρωσης, προβολής και δημοσιότητας»
Η δράση αυτή περιλαμβάνει το σύνολο των ενεργειών δημοσιότητας και προβολής που είναι απαραίτητες τόσο για την προβολή του αντικειμένου του έργου αλλά και για την προβολή των Πράξεων, ως συγχρηματοδοτούμενης από την Ευρωπαϊκή Ένωση ? Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο.