Εκπ.Προγράμματα

ΘΕΜΑ: «ΤΟ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ ΕΙΝΑΙ ΜΑΓΕΙΑ»

Αφορμή για την ενασχόλησή μας με το συγκεκριμένο θέμα ήταν το κείμενο του βιβλίου της Γλώσσας της Γ΄ Δημοτικού «Το χαρούμενο λιβάδι» που μιλάει για το διαφορετικό και το γεγονός ότι οι μαθητές του τμήματος (Ρομά) αποτελούν μια ιδιαίτερη και ξεχωριστή ομάδα.

Σκοπός του προγράμματος ήταν οι μαθητές να αποδεχθούν τη διαφορετικότητά τους, να αποδεχθούν τους άλλους , να τροποποιήσουν συμπεριφορές και να υιοθετήσουν νέες , να γίνουν αποδεκτοί από τους άλλους και να ευαισθητοποιηθούν οι άλλοι απέναντι στο διαφορετικό.

Παιδαγωγικοί στόχοι

? Να εργάζονται ομαδικά και να συνεργάζονται με τα άλλα μέλη της ομάδας.
? Να συμμετέχουν.
? Να ακούν και να παρατηρούν.
? Να υιοθετήσουν στάσεις και να τροποποιήσουν συμπεριφορές.
? Να μαθαίνουν βιωματικά μέσα από τη δική τους δράση.

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗΣ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ (ΙΣΤΟΓΡΑΜΜΑ)

Έγινε σύνδεση με τα μαθήματα της Γλώσσας και της Λογοτεχνίας, της Μουσικής, της Θεατρικής Αγωγής, των Εικαστικών, της Πληροφορικής και της Φυσικής Αγωγής.

ΦΑΣΕΙΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ

1. Ταινία «Happy feet»

Είδαμε την ταινία «Happy feet» μαζί με τα τμήματα Γ1 και Γ2 και στη συνέχεια συζητήσαμε για το περιεχόμενό της.
Στην Ανταρκτική , σε μια αποικία αυτοκρατορικών πιγκουίνων γεννιέται ένα μωρό που, αντί να τραγουδά όπως όλα τα όμοιά του αυτό χορεύει κλακέτες. Ο Μαμπλ γίνεται δακτυλοδεικτούμενος και αναγκάζεται να ξενιτευτεί. Περιπλανιέται στους πάγους, γίνεται δεκτός από μια άλλη φυλή πιγκουίνων και αποφασίζει να ανακαλύψει τι κρύβεται πίσω από την έλλειψη ψαριών που απειλεί να οδηγήσει όλους τους πιγκουίνους σε αφανισμό.
Στο τέλος αυτός ο «διαφορετικός» θα γίνει η αιτία ώστε οι άνθρωποι ν΄ αφήσουν τα ψάρια και έτσι οι πιγκουίνοι θα σωθούν και θα τον αποδεχθούν.
Τα παιδιά διαπίστωσαν ότι το διαφορετικό δεν είναι κάτι κακό απεναντίας έχει τη δική του αξία.
Εκφράσανε τα συναισθήματά τους και κατάλαβαν ότι μπορεί να διαφέρουν από τους άλλους στον τρόπο ζωής, στο χρώμα, στη γλώσσα όμως ο καθένας είναι μοναδικός και διαφορετικός από τους άλλους και όλοι έχουν τα ίδια δικαιώματα στη ζωή.

 

2. «Ο ξεχωριστός άνθρωπος»

Στόχοι:

Να περιγράψουν τον εαυτό τους και να εντοπίσουν ομοιότητες κι διαφορές με τους άλλους.
Να ανακαλύψουν την ποικιλομορφία των παιδιών της τάξης τους.
Να αναγνωρίσουν ότι ανήκουν σε διαφορετικές ομάδες και ότι σε κάθε ομάδα μπορεί να της αποδίδεται ένα διαφορετικό χαρακτηριστικό.

Δείχνουμε στα παιδιά ένα κουτί (σπίτι) που μέσα έχει ένα καθρέφτη.

Τους λέω ότι μέσα στο κουτί κρύβεται ένας πολύ ξεχωριστός άνθρωπος που απαγορεύεται να τον δείτε.
Δίνουμε στα παιδιά το κουτί να το κρατήσουν, να το κουνήσουν, να προσπαθήσουν να μαντέψουν ποιος κρύβεται εκεί μέσα. Στη συνέχεια τα αφήνουμε να κοιτάξουν μέσα στο κουτί χωρίς να αποκαλύψουν τι είδαν.
Τους δίνω από ένα πιάτο, μαρκαδόρους νερομπογιές και τα παροτρύνω να ζωγραφίσουν τον ξεχωριστό άνθρωπο που είδαν στο κουτί.

Τους παροτρύνω να κρατήσουν το πιάτο μπροστά στο πρόσωπό τους και να φωνάξουν δυνατά το όνομα του ξεχωριστού ανθρώπου που είδαν στο κουτί. Τον παρουσιάζουν στην ομάδα.

Περιγράφουν τον εαυτό τους , βρίσκουν ομοιότητες και διαφορές και απαντάνε στις ερωτήσεις
-Είμαστε όλοι ίδιοι;
-Σε τι μοιάζουμε;
-Σε τι διαφέρουμε;
-Μόνο οι άνθρωποι διαφέρουν;

Γράφουμε στον πίνακα ομοιότητες και διαφορές.

Στο τέλος καταλήγουμε ότι όλοι είμαστε διαφορετικοί, όλοι είμαστε ξεχωριστοί, μοναδικοί και μπορεί να έχουμε μεταξύ μας ομοιότητες και διαφορές.

Μουσικοκινητικό παιχνίδι:

« Αλλάζω θέση»

Ζητάω από τα παιδιά να σηκωθούν και να αλλάξουν θέση όσοι φοράνε αθλητικά παπούτσια, όσοι έχουν κόκκινη μπλούζα κτλ. Ή ανακοινώσεις που αφορούν το συναίσθημα, όλοι όσοι είναι λυπημένοι-κουρασμένοι ή όσοι είναι χαρούμενοι να χαμογελάσουν στο διπλανό τους.
Τα παιδιά που σηκώνονται προσπαθούν να βρουν μία θέση να καθίσουν. Το παιδί που θα μείνει χωρίς θέση λέει την επόμενη οδηγία και το παιχνίδι συνεχίζεται.

3. «Το βότσαλό μου, το βότσαλό σου, το βότσαλό μας»

Στόχοι:

Να περιγράψουν το βότσαλό τους και να ανακαλύψουν τη μοναδικότητά του.
Να συνειδητοποιούν τη μοναδικότητά τους, να εντοπίζουν τις ομοιότητες και τις διαφορές τους με τους άλλους και να τις σέβονται.
Να εντοπίσουν το ξεχωριστό χαρακτηριστικό που τους βοήθησε να αναγνωρίσουν το βότσαλό τους.
Να πειραματιστούν με διάφορα υλικά (π.χ. πινέλα, μαρκαδόρους, χρώματα, κόλλες, κ.ά.) για να διακοσμήσουν το βότσαλό τους.
Να περιγράψουν και να αιτιολογήσουν στους άλλους γιατί επέλεξαν τα συγκεκριμένα υλικά και πως διακόσμησαν τον καινούριο τους φίλο-βότσαλο.
Να εντοπίσουν ομοιότητες και διαφορές στις επιλογές και προτιμήσεις τους
Να εκφραστούν με τον αυτοσχεδιασμό και τη μίμηση.
Να εκφράσουν σκέψεις και συναισθήματα και να πειραματιστούν με την κίνηση, τη φωνή , τους ήχους και τη μουσική.

Κάθε παιδί διαλέγει το βότσαλό του και το παρατηρεί για ένα λεπτό προσπαθώντας να γνωρίσει το νέο τους φίλο.
Στη συνέχεια συστήνει το βότσαλό του στην ομάδα: Από πού ήρθε, τι σχήμα έχει, τι χρώμα, αν είναι μεγάλο ή μικρό, εάν έχει όνομα.
Τοποθετούν τα βότσαλα πάλι στο τραπέζι . Μόλις ξεκινήσει η μουσική ψάχνουν για να βρούνε το δικό τους «φίλο»-βότσαλο και όταν το ανακαλύψουν περιγράφουν ποιο ξεχωριστό χαρακτηριστικό από το βότσαλό τους τους βοήθησε να το αναγνωρίσουν.
Τα παιδιά επιλέγουν τα υλικά της αρεσκείας τους και διακοσμούν το βότσαλό τους.

Τα παιδιά παρουσιάζουν τα βότσαλά τους και τα συγκρίνουν μεταξύ τους.
Ρωτάμε:
-Πώς τα φτιάξαμε;
-Είναι όλα ίδια;
-Σε τι μοιάζουν;
-Σε τι διαφέρουν;

Στο τέλος επισημαίνουμε ότι όπως τα βότσαλα είναι μοναδικά και διαφορετικά το ίδιο συμβαίνει και με τους ανθρώπους.

 

4. «Ο πιο όμορφος καθρέφτης»

Στόχοι:

 Να αποδεχτούν και να συμφιλιωθούν με τα χαρακτηριστικά της εμφάνισής τους ή της προσωπικότητάς τους.
 Να συνειδητοποιήσουν ότι κάθε άνθρωπος μπορεί να βρει στοιχεία στον εαυτό του που τον κάνουν να αισθάνεται περήφανος.

Τα παιδιά στέκονται μπροστά στον καθρέπτη και παρατηρούν προσεχτικά τον εαυτό τους. Στη συνέχεια τους ζητάω να βρουν πέντε πράγματα από το σώμα τους τα οποία τους αρέσουν και τα περιγράφουν (π.χ. έχω ωραία πράσινα μάτια, έχω τέλεια μύτη κτλ.)

 

5. «Ζωγραφίζω το χέρι μου»

Στόχος:

Να ασκηθούν τα παιδιά ώστε να βρίσκουν θετικά στοιχεία στους συμμαθητές τους, παρά τις όποιες διαφορές.

Ζητάω από τα παιδιά να ζωγραφίσουν το περίγραμμα του χεριού τους. Στη συνέχεια τα υπόλοιπα παιδιά της ομάδας γράφουν σε κάθε δάχτυλο ένα θετικό χαρακτηριστικό. Αφού τελειώσουμε τα διαβάζουμε όλα στην τάξη.

 

6. «Κατοικίες ανθρώπων στον κόσμο»

Μαζί με τους μαθητές των δύο άλλων τμημάτων (Γ1, Γ2) είδαμε ένα βίντεο για τον καταυλισμό όπου μένουν τα παιδιά (Ρομά) και στη συνέχεια είδαμε εικόνες σπιτιών από διάφορα μέρη της γης.
Συζητήσαμε για τις ανάγκες των ανθρώπων και κυρίως για τη στέγη και διαπιστώσαμε ότι τα σπίτια των ανθρώπων είναι διαφορετικά όμως καλύπτουν τις ίδιες ανάγκες.

7. «Μια διαφορετική μαγειρική-φρουτοσαλάτα»

Στόχος:

 Να διαπιστώσουν τα παιδιά ότι διαφορετικά πράγματα μπορούν να συνυπάρχουν και να δώσουν ένα όμορφο και νόστιμο αποτέλεσμα.

Διαβάσαμε το παραμύθι «Διάφοροι διαφορετικοί φίλοι» και συζητήσαμε για το περιεχόμενό του. Με διάφορα φρούτα αποφασίσαμε όπως και στο παραμύθι να φτιάξουμε μια φρουτοσαλάτα.

8. «Μαγικά γυαλιά»

Στόχος:

 Να αναζητούν θετικά στοιχεία στους συμμαθητές τους παρά τις όποιες διαφορές (Τόνωση αυτοσυναισθήματος).

Ξεκινάω τη δραστηριότητα φορώντας κάτι μεγάλα γυαλιά από χαρτόνι γυαλιστερά και περιφέρομαι ανάμεσα στα παιδιά.
Τους λέω ότι αυτά τα γυαλιά είναι μαγικά και μέσα από αυτά βλέπω πολύ ξεχωριστά πράγματα.

Αρχίζω να λέω για το κάθε παιδί τα θετικά του στοιχεία , θέλοντας έτσι να τονώσω το αυτοσυναίσθημά τους και να περάσω θετικά μηνύματα.
Μετά δίνω τα γυαλιά στο κάθε παιδί για να πούνε και αυτά θετικά χαρακτηριστικά των συμμαθητών τους. Λένε και αυτά θετικά χαρακτηριστικά για τους συμμαθητές τους και οι υπόλοιποι ακούνε.

Στη συνέχεια αποφασίσαμε να πάμε στο νηπιαγωγείο για να γνωρίσουμε τα παιδιά που θα έρθουν στην Α΄τάξη από το Σεπτέμβριο και θα είναι συμμαθητές μας.

Εκεί επαναλάβαμε την ίδια δραστηριότητα με τα νήπια και στη παίξαμε μαζί έξω στην αυλή το παιχνίδι (Αλεπού , αλεπού πού είσαι;).

 

9. «Δραστηριότητες σε συνεργασία με την ψυχολόγο του σχολείου».

«Η Μόνα σε καινούριο σχολείο».

Στόχοι:

Η διερεύνηση εμπειριών σχολικού εκφοβισμού και αποκλεισμού στα παιδιά Ρομά.
Να εκφράσουν τα συναισθήματά τους.
Να νιώσουν ότι είναι ξεχωριστοί.

Η ψυχολόγος του σχολείου (Μ. Ταμπακοπούλου) τους διάβασε το παραμύθι και έγινε συζήτηση για το περιεχόμενό του όπου τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να εκφράσουν τους προβληματισμούς τους.

Έδειξε στους μαθητές ένα βίντεο με θέμα τη διαφορετικότητα. Έγινε συζήτηση με τα παιδιά για τις διαφορές και τις ομοιότητες του τρόπου ζωής των Ρομά. Κάποια παιδιά μίλησαν στην ψυχολόγο για το τι τους αρέσει και τι δεν τους αρέσει στον τρόπο ζωής τους.

Ανάγνωση παραμυθιού με θέμα τη διαφορετικότητα «Τα μπαλόνια της φιλίας» (πηγή «ο μικρός αναγνώστης») και συζήτησε με τα παιδιά. Δραστηριότητα με πλαστελίνη.

Τους διάβασε το παραμύθι «Πώς μπορεί κανείς να καταβροχθίσει ένα ουράνιο τόξο» και συζητήσαμε για το περιεχόμενό του.
Οι μαθητές παρακολούθησαν ένα βίντεο («Μη φοβάσαι, μίλα») όπου παιδιά μιλάνε για διάφορες καταστάσεις και τα συναισθήματά τους. Κάποιοι μαθητές του τμήματος μίλησαν για δικές τους δυσκολίες και συναισθήματα.

 

10. «?Ελμερ, ο παρδαλός ελέφαντας».

Ο Έλμερ ήταν ένας ελέφαντας διαφορετικός από τους άλλους στο χρώμα (παρδαλός). Επειδή οι άλλοι γελούσαν μαζί του ο Έλμερ αποφάσισε να φύγει και να πάει να γίνει σαν όλους τους άλλους. Πήγε στο δάσος και βάφτηκε με βατόμουρα σε σημείο να μην μπορούν να τον αναγνωρίσουν οι άλλοι όταν επέστρεψε αφού έγινε το ίδιο με αυτούς. 
Ένα γεγονός όμως (βροχή) θα αποκαλύψει πάλι το χρώμα του. Βλέποντας την εικόνα αυτοί οι άλλοι ελέφαντες αποφάσισαν για συμπαράσταση στον Έλμερ να κάνουν μία γιορτή κάθε χρόνο και να βάφονται όλοι παρδαλοί ενώ ο Έλμερ θα βάφεται με το χρώμα των ελεφάντων (γκρι).
Διαβάσαμε το παραμύθι και στη συνέχεια συζητήσαμε απαντώντας τα παιδιά σε διάφορες ερωτήσεις.

-Σας άρεσε η ιστορία και γιατί;
-Τι αισθάνεται κάποιος που είναι διαφορετικός ή νιώθει διαφορετικά και ποιοι είναι οι λόγοι που τον αναγκάζουν να φύγει από την ομάδα;
-Συμβαίνουν τέτοια περιστατικά στην καθημερινότητά μας;

Παίρνοντας αφορμή από το παραμύθι καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι το διαφορετικό δεν είναι κάτι κακό φτάνει να το αποδεχτούμε πρώτα εμείς και στη συνέχεια οι υπόλοιποι τριγύρω μας.
Ζωγραφίσαμε τον Έλμερ.

 

11. Η ελευθερία είναι κάτω απ? τα πόδια σου! (Παγωμένες εικόνες)

Σε συνεργασία με τη δασκάλα θεατρικής αγωγής κάναμε διάφορες δραστηριότητες σχετικές με το θέμα.
Τα παιδιά αποτελούν μία ομάδα και ένα μέλος της ομάδας κυνηγάει τα υπόλοιπα. Όποιον ακουμπάει, μαρμαρώνει μέχρι κάποιος άλλος να περάσει κάτω απ? τα πόδια του για να τον ελευθερώσει ξανά.
Το παιχνίδι τελειώνει όταν όλοι έχουν «παγώσει».

 

12. Ζωγραφική στον πίνακα (Φτιάχνουμε μια ιστορία προφορικά)

Τα παιδιά με τη βοήθεια της κυρίας Όλγας (Δασκάλα Θεατρικής Αγωγής) φτιάχνουν στον πίνακα μια ιστορία.
Ξεκινάμε δίνοντας στο κάθε παιδί ένα χώρο στον πίνακα και έναν μαρκαδόρο. Το κάθε παιδί δημιουργεί ό,τι θέλει. Στη συνέχεια, όλα τα παιδιά σαν ομάδα, καλούνται να δημιουργήσουν μια ιστορία συνθέτοντας τις εικόνες που ζωγράφισε.

 

13. Δραματοποίηση του παραμυθιού «Ο Ακανθούλης».

Διαβάσαμε το παραμύθι «Ο Ακανθούλης». 

Ο Ακανθούλης , ο μικρός σκαντζόχοιρος θέλει ν? αλλάξει και αντί για αγκάθια θέλει να αποκτήσει κάτασπρα μαλλάκια με μπούκλες όπως τα αρνάκια. Έτσι, κάνει τα αγκάθια του άσπρα μπουκλάκια. Όμως χωρίς τα αγκάθια του μπαίνει σε μπελάδες και οι φίλοι του τον κοροϊδεύουν που είναι διαφορετικός. Τελικά ο Ακανθούλης αποφασίζει να αποκτήσει πάλι τα αγκάθια του διατηρώντας όμως το άσπρο χρώμα για να ξεχωρίζει.
Στη συνέχεια έγινε δραματοποίηση του παραμυθιού από τη δασκάλα της θεατρικής αγωγής.

 

14. «Η αλυσίδα της φιλίας».

Δίνουμε από μια λωρίδα χαρτονιού στα παιδιά και ζητάμε να γράψουν το όνομα τους και το όνομα ενός φίλου ή φίλη τους. Στη συνέχεια πηγαίνουμε και στις άλλες τάξεις και τους ζητάμε να φτιάξουν το ίδιο και αυτοί έτσι ώστε να ενώσουμε τους κρίκους και να γίνουμε όλοι φίλοι. Κρεμάμε την αλυσίδα της φιλίας για να τη βλέπουν όλοι.

Την ώρα που φτιάχνουμε την αλυσίδα τα παιδιά τραγουδάνε το τραγούδι «Αν όλα τα παιδιά της γης».

 

15. «Καλημέρα ,φίλε».

Διαβάζουμε το παραμύθι «Καλημέρα φίλε» της Φ. Νικολούδη που είναι γραμμένο στα ελληνικά και στα αλβανικά.
Στη συγκεκριμένη ιστορία το γάλα με το κακάο συγκατοικούν μέσα σε ένα μπουκάλι χωρίς να μιλάει το ένα στο άλλο. Κάνοντας παρέα σιγά σιγά συνειδητοποιούν ότι, αν και είναι διαφορετικοί, ταιριάζουν πάρα πολύ. Αυτοί δεν έκαναν παρέα γιατί είχαν επηρεαστεί από τις οικογένειές τους, όμως τελικά κατάλαβαν ότι αυτό ήταν λάθος .
Μετά από αυτό διαπιστώνουμε με τα παιδιά την ανάγκη να συνυπάρχουν διαφορετικά πράγματα και διαφορετικοί άνθρωποι στη ζωή, όπως το γάλα με το κακάο.
Ήπιαμε γάλα κακάο και στη συνέχεια χωριστήκαμε σε ζευγάρια (γάλα-κακάο).Τους μοιράσαμε μεγάλα κομμάτια γκοφρέ καφέ και λευκό και τους ζητήσαμε να εκτελέσουν τις παρακάτω εντολές.
«Το γάλα να χαιρετίσει το κακάο».
«Το κακάο να χαιρετίσει το γάλα».
«Το κακάο με το γάλα να αγκαλιαστούν».
«Το γάλα με το κακάο να χορέψουν».

 

16. «Η χαμογελαστή αγελάδα»

Παρακολουθήσαμε στον Η/Υ την ταινία «Η χαμογελαστή αγελάδα». 
Σε ένα λιβάδι ζούσε ένα κοπάδι αγελάδων. Οι μέρες κυλούσαν ξένοιαστα για όλες τις αγελάδες, εκτός από μια. Αυτή η αγελάδα είχε ένα έντονο χαρακτηριστικό που την έκανε να διαφέρει από τις άλλες. Είχε γεννηθεί με ένα χαμόγελο μόνιμα ζωγραφισμένο στο πρόσωπο της. Η διαφορετικότητα αυτή ήταν η αιτία που οι άλλες αγελάδες την κορόιδευαν, την περιφρονούσαν και δεν τη δέχονταν στην παρέα τους……………
Μετά το τέλος της προβολής της ταινίας έκανα διάφορες ερωτήσεις στα παιδιά με σκοπό να κατανοήσουν αυτό που είδαν.

-Πώς ένιωθε η αγελάδα;
-Πιστεύετε πώς, αν και είμαστε διαφορετικοί, είμαστε όλοι σημαντικοί και ίσοι;

17. «Το χαρούμενο λιβάδι»

Στόχοι:

? Να εκφράσουν τα συναισθήματα και τις γνώσεις τους για ότι τα ίδια θεωρούν ως «άλλο», ως διαφορετικό.
? Να μιλήσουν για προσωπικές τους εμπειρίες και αν βρέθηκαν σε ανάλογη .

Διαβάσαμε την ιστορία (Διασκευασμένο απόσπασμα από το βιβλίο της Φ. Νικολούδη) «Το χαρούμενο λιβάδι» που περιέχεται στο βιβλίο της Γλώσσας της Γ΄ Δημοτικού.
Στην παρέα μας ήταν και τα παιδιά του Γ1 τμήματος.
Όταν τέλειωσε η ιστορία ακολούθησε συζήτηση και τα παιδιά απάντησαν στις παρακάτω ερωτήσεις.
-Γιατί δε μιλούσαν οι μαργαρίτες την παπαρούνα;
-Γιατί η γιαγιά Μαργαριταρένια έλεγε πως δεν πειράζει να μείνει μαζί τους η παπαρούνα;
-Τι μπορεί να σκεφτόταν η παπαρούνα για τη στάση των μαργαριτών απέναντί της;
-Τι έκανε τις μαργαρίτες να πάρουν την απόφαση ν? αφήσουν την παπαρούνα να μείνει έστω και προσωρινά μαζί τους; Τι θα γινόταν αν την έδιωχναν; Πώς θα ένιωθε η παπαρούνα;
-Ποιοι άλλοι μπορεί να νιώθουν έτσι;
-Τι μπορούμε να κάνουμε για να τους βοηθήσουμε να νιώσουν καλύτερα;
-Εσείς βρεθήκατε σε ανάλογη δύσκολη θέση; Πότε; Ποια ήταν τα συναισθήματά σας;

Στη συνέχεια τα παιδιά εκφράζουν τα συναισθήματά τους από την αφήγηση του παραμυθιού.
Περιγράφουν καταστάσεις που τυχόν βρέθηκαν σε ανάλογη δύσκολη θέση με την παπαρούνα.
Προτείνουν τρόπους και λύσεις ώστε να μη νιώθουν οι άνθρωποι την απόρριψη γύρω τους.

Στο τέλος αποφασίσαμε με τα παιδιά του Γ1 να φτιάξουμε και εμείς το δικό μας χαρούμενο λιβάδι.
Χωριστήκαμε σε ομάδες πήραμε χαρτί του μέτρου, πινέλα, νερομπογιές, ψαλίδια, χαρτί γκοφρέ ,κόλλες και αρχίσαμε.
Δεν σταματήσαμε όμως εκεί , αφού τελειώσαμε με το λιβάδι μας η κάθε ομάδα έγραψε και κάποιες λεζάντες καθώς και μικρά ποιηματάκια.

 

18. «Διαφορετικοί άνθρωποι , διαφορετικά παιχνίδια»
«Σπέρνω-θερίζω (Χονγκ-Κόνγκ)

Οι μαθητές χωρίζονται σε τρεις ομάδες. Το πρώτο παιδί κάθε ομάδας έχει τρία φασόλια. Σε μικρή απόσταση από τα παιδιά σχεδιάζουμε τρεις μικρούς κύκλους. Με το σύνθημα το παιδί παίρνει ένα φασόλι τρέχει προς τους κύκλους και το τοποθετεί σε έναν από αυτούς. Ο ίδιος παίχτης συνεχίζει μέχρι να τοποθετήσει και τα τρία φασόλια μέσα στους κύκλους. Ο επόμενος παίχτης κάθε ομάδας «θερίζει» ένα φασόλι κάθε φορά (Τα παίρνει από τους κύκλους και τα τοποθετεί πίσω στη γραμμή των παικτών). Η διαδικασία συνεχίζεται μέχρι να ολοκληρώσει μία από τις τρεις ομάδες , αφού όλοι οι παίχτες της έχουν σπείρει ή θερίσει τα φασόλια. Νικήτρια αναδεικνύεται η ομάδα που θα ολοκληρώσει πρώτη τη διαδικασία.

 

19. «Επίσκεψη στο Ειδικό Σχολείο Βέροιας»

Τα τμήματα Γ1, Γ2 και η Τάξη Υποδοχής (Ρομά) επισκεφτήκαμε το Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Βέροιας. Οι δάσκαλοι και τα παιδιά μας ξενάγησαν στο σχολείο τους και στη συνέχεια πήγαμε σε μια αίθουσα όπου εκεί παίξαμε «αυγομαχίες».
Οι μαθητές μου του Τ.Υ. χωρίστηκαν σε δύο ομάδες με κάποια παιδιά του Ειδικού Σχολείου και βγήκαμε έξω στην αυλή , πήραμε χαρτόνια, πινέλα, νερομπογιές και φτιάξαμε δύο ζωγραφιές.
Διαφορετικά παιδιά με ξεχωριστές ικανότητες συνεργάστηκαν άψογα και δημιουργικά. Αυτό άρεσε στους μαθητές μου, έτσι επισκεφτήκαμε ξανά το Ειδικό Σχολείο, όπου εκεί κάναμε στους υπολογιστές μαθηματικά και παίξαμε διάφορα παιχνίδια.

 

Εκτός από τις παραπάνω δραστηριότητες διαβάσαμε και τα παρακάτω βιβλία:

Το παραμύθι «Η θλιμμένη παπαρούνα» από το βιβλίο «Ούτε καλύτερος, ούτε χειρότερος ??. απλά διαφορετικός», όπου η ιστορία της είναι παραπλήσια με το «Χαρούμενο λιβάδι»

Το βιβλίο «Η τσιγγάνικη φλογέρα» που μιλάει για τη ζωή των Ρομά.

Την ιστορία «Οι έξι τυφλοί Ινδοί και ο ελέφαντας» από το βιβλίο «Ούτε καλύτερος, ούτε χειρότερος ??. απλά διαφορετικός».

Από το ανθολόγιο της Α?-Β? Δημοτικού το κείμενο «Ο τελευταίος Ιππόκαμπος» και ζωγραφίσαμε.

Είδαμε βίντεο:
«Το ασχημόπαπο»
«Ο Τριγωνοψαρούλης».

Είδαμε σε βίντεο το τραγούδι «Όλοι ίσοι, όλοι διαφορετικοί» από τους μαθητές του 3ου Γυμνασίου Αλεξανδρούπολης.

Ακούσαμε διάφορες μουσικές και τραγούδια από την Ινδία, την Κίνα, την Τουρκία την Ελλάδα και μουσική των Ρομά.

Παρακολουθήσαμε μαζί με τα τμήματα Β2, Γ1, Γ2, Δ1, Δ2 το θεατρικό «Οι μύθοι του Αισώπου» και στη συνέχεια χωριστήκαμε σε ομάδες και βιωματικά κάναμε τις διάφορες σκηνές καθοδηγούμενοι από τους ηθοποιούς του θιάσου.

 

Με τα τμήματα Α1, Α2 μαζί με τα νήπια του 8ου Νηπιαγωγείου παρακολουθήσαμε το κουκοθέατρο «Πετάει-πετάει το παλτό;», μια ιστορία βασισμένη στο «παλτό» του Ν. Γκογκόλ και στο βραβευμένο με το διεθνές βραβείο Άντερσεν έργο της Μαρίας Γκρίπε «Λόελλα- η κόρη του Μπαμπά Μπέρτα».»

Κάναμε και διάφορες επισκέψεις.

Στόχοι των επισκέψεων:

Να βγουν οι μαθητές έξω από το σχολείο.
Να δουν πράγματα που δεν έχουν ξαναδεί.
Να έρθουν σε επαφή με τους μαθητές των άλλων τμημάτων.
Να γνωριστούν και να παίξουν μαζί τους.
Να γίνουν (οι μαθητές Ρομά) αποδεκτοί από τους συμμαθητές και συμμαθήτριές τους.

 

Επισκεφτήκαμε το «Μουσείο Εκπαίδευσης Βέροιας» μαζί με τα τμήματα Β2, Γ1, Γ2.

 

 

Επισκεφτήκαμε το «Πάρκο Κυκλοφοριακής Αγωγής» και το πάρκο του Αγίου Νικολάου στη Νάουσα μαζί με τα τμήματα Γ1 και Γ2.

 

 

 

Με τα τμήματα Ε1 και Ε2 επισκεφτήκαμε την «Παναγία Δοβρά»
Με τα τμήματα Β1, Β2,Γ1, Γ2, Δ1, Δ2 πήγαμε στο «Χριστουγεννιάτικο δάσος» στο άλσος του Αγίου Νικολάου στη Νάουσα.
Επίσης με τα τμήματα Γ1, Γ2, Δ1, Δ2 επισκεφτήκαμε και τον «Αρχαιολογικό Χώρο Βεργίνας».

Αξιολόγηση

Το πρόγραμμα υλοποιήθηκε το χρονικό διάστημα από τον Ιανουάριο έως και το Μάιο. Η μέθοδός του προγράμματος ήταν το Project , η βιωματική και ομαδοσυνεργατική.
Προβλήματα που αντιμετώπισα ήταν οι πολλές και εκ περιτροπής απουσίες με αποτέλεσμα πολλές από τις δραστηριότητες να γίνουν μόνο από τα παιδιά που ήταν εκείνη την ημέρα στο σχολείο.
Τα παιδιά αυτά (Ρομά) αποτελούν μια ξεχωριστή ομάδα με τα δικά τους πολιτισμικά χαρακτηριστικά και βρίσκονται στο σχολείο για 3η χρονιά (τα περισσότερα).
Βασική μου επιδίωξη με το πρόγραμμα αυτό, ήταν τα παιδιά να έρθουν σε επαφή με τους μαθητές άλλων τμημάτων , να δουλέψουν μαζί , να συνεργαστούν και να νιώσουν ισότιμα μέλη της ομάδας, να αποκτήσουν φίλους-φίλες να βιώσουν συναισθήματα αποδοχής έτσι ώστε στο διάλειμμα να μπορούν να παίξουν μαζί τους, ν? αλλάξουν κάποιες συνήθειες, να δουν το σχολείο διαφορετικά.
Ενθαρρυντικό ήταν το γεγονός, ότι αυτά τα παιδιά, συνεργάστηκαν με χαρά, οι μαθητές-μαθήτριες των άλλων τμημάτων τους δέχτηκαν πάρα πολύ καλά και ήθελαν να εργαστούν παρέα με αποτέλεσμα τις εκπαιδευτικές επισκέψεις που κάναμε με τα άλλα τμήματα μαζί.
Η συνεργασία μου με τους εκπαιδευτικούς του σχολείου καθώς και με την ψυχολόγο ήταν άψογη και αυτό βοήθησε τους μαθητές μου στο να ενσωματωθούν πιο εύκολα στην ομάδα.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους εκπαιδευτικούς του σχολείου για τη συνεργασία που είχαμε και ιδιαίτερα τη δασκάλα του τμήματος Γ1 , τη δασκάλα του τμήματος Γ2 , τη δασκάλα Θεατρικής Αγωγής και το γυμναστή.
Επίσης θέλω να ευχαριστήσω όλους τους συναδέλφους και τις συναδέλφισσες του Ειδικού Σχολείου και του 8ου Νηπιαγωγείου για την πολύ καλή συνεργασία που είχαμε.

ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ

ΘΕΜΑ: «ΤΟ ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΜΟΝΑΔΙΚΟΣ ΕΙΝΑΙ ΜΑΓΕΙΑ»

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: ΛΑΖΟΠΟΥΛΟΣ ΜΕΛΑΣ

ΣΧΟΛΕΙΟ: 8Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΕΡΟΙΑΣ
ΤΑΞΗ ΥΠΟΔΟΧΗΣ 1 (ΜΑΘΗΤΕΣ ΡΟΜΑ)

ΣΧ. ΕΤΟΣ: 2012-2013

ΑΓΩΓΗ ΥΓΕΙΑΣ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Τριλίβα, Σ., Αναγνωστοπούλου, Τ και Χατζηνικολάου, Σ., «ΟΥΤΕ ΚΑΛΥΤΕΡΟΣ,
ΟΥΤΕ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟΣ??? ΑΠΛΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΣ!».
Εκδόσεις: GUTENBERG.
Κάντζου, Ν., Δαμηλάκη, Ρ και Λαμπρινέα, Ζ., «Ο ΚΗΠΟΣ ΤΩΝ
ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ». Εκδόσεις: Δίπτυχο.
Γρόσδος, Σ., «Ο ξένος, ο άλλος, ο διαφορετικός: Μήπως είμαι εγώ;»,
ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ.
Ιντζίδης, Ε., Παπαδόπουλος, Α., Σιούτης, Α και Τικτοπούλου, Α., «Τα
απίθανα μολύβια», Γλώσσα Γ΄ Δημοτικού. Εκδόσεις: «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ».
Ανθολόγιο Α-Β Δημοτικού: Εκδόσεις Διόφαντος.
Νικολούδη, Φ., «Καλημέρα, φίλε». Εκδόσεις: Δίπτυχο.
Limbertini, A., «Διάφοροι διαφορετικοί φίλοι».
Παπαγιάννη, Β., «Ο Ακανθούλης». Εκδόσεις: Διόφαντος.
Μακ Κι, Ν., «Έλμερ, ο παρδαλός ελέφαντας». Εκδόσεις: Πατάκη.
Σολέ, Μ., «Η τσιγγάνικη φλογέρα». Εκδόσεις: Καστανιώτη.
Παπαγεωργίου, Ε., «Σημειώσεις Θεατρικής Αγωγής». (ΑΠΘ).
Μπίκος, Κ., «Αλληλεπίδραση και κοινωνικές σχέσεις στη σχολική
τάξη».Εκδόσεις: Ελληνικά Γράμματα
Donna E. Norton., «Μέσα από τα μάτια ενός παιδιού, εισαγωγή στην παιδική
λογοτεχνία». Εκδόσεις: Επίκεντρο
Κακίση, Λ., «Και όμως ζωγραφίζουν, η ζωγραφική των παιδιών και ο κόσμος
τους» . Εκδόσεις: Συμμετρία.

Πίνακας Περιεχομένων

Εισαγωγή

Α. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
1.1. Γενικές πληροφορίες
1.2. Παρουσίαση προγράμματος ? Τίτλος
1.2.1 Γενικοί Στόχοι ? Υποθέματα
1.2.2 Παιδαγωγικοί Στόχοι
1.2.3 Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης
1.2.4 Πεδία σύνδεσης με τα προγράμματα σπουδών των αντίστοιχων
γνωστικών αντικειμένων
1.2.5 Μεθοδολογία
1.2.6 Συνεργασία με άλλους φορείς
1.2.7 Διδακτικό υλικό

Β. Η ΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
2.1 Συμβόλαιο ομάδας ? Διερεύνηση θέματος
2.2 Επεξεργασία
2.3 Υλοποίηση δράσεων ? Επισκέψεις
2.4 Παρουσίαση του προγράμματος

Γ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
– DVD με φωτογραφίες και το βίντεο της παρουσίασης
– Το πρόγραμμα της γιορτής με τον Πρόλογό της
– Στίχοι των τραγουδιών της γιορτής

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Τη φετινή σχολική χρονιά, στο μάθημα της Ιστορίας οι μαθητές διδάχτηκαν για το Βυζάντιο και την ιστορία του. Έμαθαν για τη δημιουργία μιας τεράστιας αυτοκρατορίας που τα σύνορά της εκτεινόταν από τον ποταμό Δούναβη στο βορρά ως τα παράλια της Αφρικής στο νότο και από το Γιβραλτάρ στη δύση ως την εγγύς ανατολή. Γνώρισαν το κόσμημα της αυτοκρατορίας, την πρωτεύουσα της, την Επτάλοφη, τη Θεόκτιστη, τη βασιλεύουσα, τη Νέα Ρώμη, όπως την έλεγαν, την Κωνσταντινούπολη. Είδαν ακόμη τον πλούτο της και την και την πολιτιστική της ανάπτυξη. Μια νέα θρησκεία – ο Χριστιανισμός – εμφανίζεται και γίνεται η θρησκεία του κράτους. Έμαθαν για τους αυτοκράτορες που κυβέρνησαν το κράτος, πώς αυτοί πήραν μέτρα για να το διοικήσουν καλύτερα, τα έργα που έκαναν, τους νόμους που έφτιαξαν για να υπάρχει περισσότερη δικαιοσύνη για τους πολίτες κι ακόμη πώς προστάτευσαν την πόλη και το κράτος ολόκληρο από πολλούς εχθρούς.
Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία που «έζησε» πάνω από χίλια χρόνια, γνώρισε στιγμές μεγάλης δόξας, αλλά και εντάσεων, ταραχών και μεγάλων κινδύνων τόσο από εσωτερικά, όσο και από εξωτερικά προβλήματα. Υπήρξαν αυτοκράτορες ικανοί, που με την προσωπικότητά τους και τις ενέργειές τους ωφέλησαν την Πόλη και το κράτος, και άλλοι που με τα λάθη, τα πάθη και τις παραλείψεις τους το ζημίωσαν.
Μια από τις τέχνες της εποχής που αναπτύχθηκε και έκανε μεγάλη εντύπωση ήταν η αρχιτεκτονική και συγκεκριμένα η αρχιτεκτονική των ναών, δηλαδή των λατρευτικών χώρων των πιστών του Χριστιανισμού. Ξεχωριστό δείγμα, για το μέγεθος, τη λάμψη και την κατασκευή του, αποτέλεσε ο ναός «της του Θεού Σοφίας», η γνωστή μας Αγια Σοφιά. Ένας ναός που όμοιός του δεν υπήρχε, μεγαλοπρεπέστερος κι από αυτόν τον ναό του Σολομώντα.
Φέτος λοιπόν θελήσαμε οι μαθητές να μάθουν περισσότερα γι΄αυτόν που και σήμερα αποτελεί ένα αρχιτεκτονικό αριστούργημα και σύμβολο της Ορθοδοξίας.
Έτσι ταξιδέψαμε στα χρόνια της Ακρόπολης του κόσμου, όπως αλλιώς ονόμασε την Κωνσταντινούπολη, ο αυτοκράτορας Μιχαήλ ο Η΄ ο Παλαιολόγος και είδαμε μέσα από τα δικά μας μάτια το στολίδι της, την Αγια Σοφιά.
3

Α. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

1.1 Γενικές πληροφορίες

Σχολικό Έτος:2012 ? 2013
Σχολική μονάδα: 8ο Δ.Σ. Βέροιας
Τάξεις: Ε1, Ε2
Δάσκαλοι: Σωτήριος Ζερδαλής, Αθανάσιος Γκέκας
Αριθμός μαθητών:35 (Αγόρια:23, Κορίτσια:12)

1.2 Παρουσίαση προγράμματος ? Τίτλος
Τίτλος: «Αγία Σοφία ? Ιστορία, Παραδόσεις, Αρχιτεκτονική»

1.2.1 Γενικοί Στόχοι ? Υποθέματα

Οι μαθητές:
1. Να κατανοήσουν τη θρησκευτική, πολιτισμική, αρχιτεκτονική και ιστορική αξία που έχει ο ναός της Αγια Σοφιάς, τόσο για τους Έλληνες, όσο και για όλο τον κόσμο.
2. Να γνωρίσουν τους συντελεστές κατασκευής της Αγια Σοφιάς και στοιχεία από το αρχιτεκτονικό σχέδιο και το ζωγραφικό διάκοσμό της.
3. Να γνωρίσουν τη βυζαντινή τέχνη και να επισημάνουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της.
4. Να «ξεναγηθούν» μέσα από τις εικονογραφικές ζώνες και τα θέματα των τοιχογραφιών του ναού, έτσι ώστε να μάθουν να ξεχωρίζουν και να εντοπίζουν πρόσωπα και γεγονότα.
5. Να κατανοήσουν ότι ο ναός, ως χώρος λατρείας του Θεού, είναι ο προσιτός και οικείος χώρος, στον οποίο τελούνται τα μυστήρια και οι αγιαστικές πράξεις της Εκκλησίας.

4

1.2.2 Επιμέρους Στόχοι

Οι μαθητές:
1.Να πληροφορηθούν το ιστορικό της ανέγερσης του ναού της Αγίας Σοφίας.
2. Να διεισδύσουν, όσο είναι εφικτό, στις βασικές αρχιτεκτονικές ιδιαιτερότητες κατασκευής της Αγίας Σοφίας.
3. Να κατανοήσουν ότι η βυζαντινή τέχνη είναι μια άλλη μορφή τέχνης, η οποία περιγράφει τον όμορφο κόσμο του Θεού.
4. Να συνειδητοποιήσουν ότι οι εικόνες συνιστούν τρόπο κοινωνίας μεταξύ Θεού και ανθρώπου.

1.2.3 Χρονοδιάγραμμα υλοποίησης

Μέσα στις προβλεπόμενες ώρες της Ευέλικτης ζώνης υλοποιήθηκε το πρόγραμμα από τον Οκτώβριο του 2012 ως τα μέσα του Ιουνίου του 2013.

1.2.4 Πεδία σύνδεσης με τα προγράμματα σπουδών των αντίστοιχων γνωστικών αντικειμένων

Πεδία σύνδεσης με τα προγράμματα σπουδών των αντίστοιχων γνωστικών αντικειμένων:
1. Γλώσσα: Καλλιέργεια προφορικού και γραπτού λόγου.
2. Ιστορία: Σύνδεση του ναού της Αγια Σοφιάς με τους Βυζαντινούς Χρόνους.
3. Τοπική Ιστορία: Σύνδεση του ναού της Αγια Σοφιάς με τους Βυζαντινούς Χρόνους το τόπου μας.
4. Θρησκευτικά: Ο ναός της Αγια Σοφιάς μέσα από μια οπτική γωνία, που έχει σχέση με την Ορθοδοξία (Βυζαντινή Τέχνη – Αγιογραφία – Αρχιτεκτονική ορθόδοξου ναού).
5. Μουσική: Εκμάθηση από τη Μουσικό του σχολείου κ. Ελένη Αναγνώστου, τραγουδιών σχετικών με την Αγια Σοφιά και την Κωνσταντινούπολη.

5

1.2.5 Μεθοδολογία

Επιλέξαμε το Σχέδιο Εργασίας μέσα από την Ομαδοσυνεργατική Μέθοδο Διδασκαλίας, γιατί έτσι συμμετέχουν όλοι, βασίζεται στην εμπειρία, ενώ παράλληλα προάγεται η αυτενάργεια.

1.2.6 Συνεργασία με άλλους φορείς

1. Συνεργασία με την Ιερά Μητρόπολη Βεροίας και Ναούσης.
2. Συνεργασία με το προσωπικό του Βυζαντινού Μουσείου Θεσσαλονίκης και Βέροιας.
3. Συνεργασία με ιερείς ναών και μοναστηριών της περιοχής μας.
4. Συνεργασία με την υπεύθυνη του βυζαντινού ναού της εκκλησίας του Χριστού Βέροιας.
5. Συνεργασία με αγιογράφους της πόλης μας.

1.2.7 Διδακτικό υλικό

1. Τα διδακτικά εγχειρίδια της Ιστορίας και των Θρησκευτικών της Ε΄τάξης.
2. Από το διαδίκτυο σχετικές ιστοσελίδες (π.χ. http://wikipedia.org/wiki/Αγία Σοφία,
http://www.megarevma.net/AgiaSophia κ.ά. )

 

6

Β. Η ΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

2.1 Συμβόλαιο ομάδας ? Διερεύνηση θέματος
Στις αρχές του σχολικού έτους 2012 ? 2013 μπήκαν τα θεμέλια για μια ουσιαστική συνεργασία μεταξύ δασκάλου και μαθητών αλλά και ανάμεσα στους μαθητές. Έτσι δημιουργήσαμε ένα συμβόλαιο ομάδας, όπου εκεί όλοι συμφωνήσαμε ότι κάθε μαθητής έχει τη γνώμη του και κάθε γνώμη έχει τη δική της αξία. Ακόμη βάλαμε και το δεδομένο ότι οι εργασίες θα είναι ατομικές ή ομαδικές. Στη συνέχεια ακολούθησε η διερεύνηση του θέματος και καταλήξαμε στον εξής τίτλο: «Αγία Σοφία ? Ιστορία, Παραδόσεις, Αρχιτεκτονική». Αρχικά οι μαθητές με συγκεκριμένες εργασίες που εκπόνησαν ήρθαν σε επαφή με τη βυζαντινή τέχνη. Στη συνέχεια εμβάθυναν στην έννοια της εικόνας, του ψηφιδωτού και των τοιχογραφιών του ναού.

2.2 Επεξεργασία

Στη συνέχεια μέχρι τα τέλη του Α΄ τριμήνου επεξεργαστήκαμε τον γνωστικό πυρήνα του θέματος. Οι μαθητές κατανόησαν τη θρησκευτική, πολιτισμική, αρχιτεκτονική και ιστορική αξία που έχει ο ναός της Αγια Σοφιάς, τόσο για εμάς τους Έλληνες, όσο και για όλο τον ορθόδοξο χριστιανικό κόσμο. Αυτό το πετύχαμε με τη βοήθεια των διδακτικών εγχειριδίων της Ιστορίας και των Θρησκευτικών αλλά και μέσα από σχετικές ιστοσελίδες. Όλο αυτό το υλικό τα παιδιά το παρουσίαζαν στην τάξη χωρισμένο σε ενότητες.

7

2.3 Υλοποίηση δράσεων ? Επισκέψεις

Σ΄αυτή τη φάση συνεργαστήκαμε με την Ιερά Μητρόπολη Βεροίας και Ναούσης. Έτσι στις 8/2/2013 επισκεφτήκαμε τον Μητροπολίτη μας, ο οποίος μας μίλησε για την πόλη μας κατά τους Βυζαντινούς Χρόνους. Ιδιαίτερα λόγος έγινε για την βυζαντινή εκκλησία του Χριστού στην οδό Μητροπόλεως, του Αγίου Προκοπίου και της Κυριώτισσας. Την ίδια μέρα είχαμε την ευκαιρία να επισκεφτούμε και το εργαστήριο αγιογραφίας του κ. Δημήτρη Μαυροκεφαλίδη, ο οποίος έδειξε στους μαθητές τα μυστικά της αγιογραφίας.
Στις 19/2/2013 επισκεφτήκαμε το Βυζαντινό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Εκεί θαυμάσαμε τη χριστιανική και τη βυζαντινή τέχνη μέσα από τις τοιχογραφίες, τα ιερά σκεύη, τις φορητές εικόνες, τα άμφια και τα χειρόγραφα του μουσείου. Προς το τέλος του ίδιου μήνα πραγματοποιήσαμε επίσκεψη και στο αντίστοιχο μουσείο της Βέροιας, όπου εκεί ήρθαμε σε επαφή με εκθέματα της Βυζαντινής Εποχής της πόλης μας.
Στα τέλη του Μάη επισκεφτήκαμε τον ναό του πολιούχου της πόλης μας Αγίου Αντωνίου και τη βυζαντινή εκκλησία του Χριστού στην οδό Μητροπόλεως μαζί με τη βυζαντινή επίσης εκκλησία του Αγίου Κηρύκου και της Αγίας Ιουλίτας, που βρίσκεται παραπλεύρως. Μ΄αυτές τις επισκέψεις γνωρίσαμε εκκλησίες των βυζαντινών και των νεότερων χρόνων.
Και προς το τέλος του σχολικού έτους πήγαμε στα μοναστήρια της Παναγίας Δοβρά και του Τιμίου Προδρόμου. Σκοπός αυτών των επισκέψεων ήταν να αναδειχθεί η Τοπική μας Ιστορία.

2.4 Παρουσίαση του προγράμματος

Στις 7/6/2013 έγινε η παρουσίαση του προγράμματος στους μαθητές του σχολείου. Τη γιορτή πλαισίωσαν σχετικά τραγούδια, τα οποία δίδαξε στους μαθητές της Ε΄τάξης η μουσικός του σχολείου μας κ. Ελένη Αναγνώστου. Παράλληλα με τη βοήθεια του προτζέκτορα και του ηλεκτρονικού υπολογιστή προβλήθηκαν σχετικά τραγούδια και βίντεο.

8

Γ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ

Το πρόγραμμα κύλησε ομαλά και οι στόχοι επιτεύχθηκαν σε μεγάλο βαθμό. Οι μαθητές μέσα από την αυτενέργεια και το ομαδικό πνεύμα κατέκτησαν τη νέα γνώση αβίαστα και κατά τη γνώμη μου πιο ουσιαστικά. Με τη βοήθεια του διαδικτύου αντλήσαμε πολλά και χρήσιμα στοιχεία. Παράλληλα πραγματοποιήθηκαν και αρκετές επισκέψεις, οι οποίες πιστεύουμε ότι έδωσαν το έναυσμα για μελλοντική εμβάθυνση και γόνιμη ενασχόληση με το σχετικό θέμα. Αναμφίβολα όλα αυτά αποτέλεσαν τη γέφυρα που ένωσε το χθες με το σήμερα.

9
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
– Πρόγραμμα και πρόλογος της γιορτής
– Στίχοι των τραγουδιών της παρουσίασης του προγράμματος
– dvd με φωτογραφίες των δράσεων και βίντεο από την παρουσίαση του προγράμματος

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΙΟΡΤΗΣ
-Πρόλογος
-Εισαγωγή
-Βόσπορος (στίχοι: Ν. Ζουδιάρης)
-Τραγούδι: Βόσπορος
-Αγία Σοφία: Ιστορία
-Τραγούδι: Τα ευζωνάκια (χορωδία)
– Αγία Σοφία: Αρχιτεκτονική
– Τραγούδι: Η Ρωμανία επάρθεν
– Υλικά που χρησιμοποιήθηκαν
– Ύμνος: Αγία Σοφία 3D
– Η τελειότητα του τρούλου
– Μωσαϊκά, δάπεδα, τοιχογραφίες εσωτερικών χώρων
– Τραγούδι: Έχε γεια (χορωδία)
– Το δαπανηρότερο οικοδόμημα που χτίστηκε
– Ποια η χρήση και η σημασία του ναού για τους Βυζαντινούς
– Ο Μωάμεθ στο απόγειο της δόξας του
– Σημαντικές πληροφορίες για το ναό
– Τραγούδι: Γιατί πουλίμ δεν κελαηδείς
– Παραδόσεις: Ο μαρμαρωμένος βασιλιάς
– Τραγούδι: Ο μαρμαρωμένος βασιλιάς (χορωδία)
– Παραδόσεις: Η Αγία Τράπεζα της Αγια Σοφιάς
– Παραδόσεις: Ο παπάς της Αγια Σοφιάς
– Παραδόσεις: Τα ψάρια του Μπαλουκλή
– Παραδόσεις: Τα δισκοπότηρα της Αγια Σοφιάς
– Τραγούδι: Το δισκοπότηρο της Αγια Σοφιάς (χορωδία)
– Οι εικόνες που δεν καταστρέφονταν
– Ο θρήνος της Πόλης
– Τραγούδι: Τρία καράβια φεύγουνε
– Παρουσίαση φωτογραφιών από τις δράσεις

8ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΕΡΟΙΑΣ
ΤΑΞΕΙΣ:Ε1,Ε2
ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ:2012 ? 2013
ΤΙΤΛΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ: «ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ:ΙΣΤΟΡΙΑ,ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ, ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ»
ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ: ΣΩΤΗΡΙΟΣ ΖΕΡΔΑΛΗΣ, ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΓΚΕΚΑΣ

ΒΕΡΟΙΑ, ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

 

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Σκοπός
Οι μαθητές/τριες να γνωρίσουν την ιστορία της πόλης που ζουν και συγκεκριμένα ενός πολιτισμικού μνημείου της, την Παλαιά Μητρόπολη, μέσα από ιστορική έρευνα και επεξεργασία έντυπων και ηλεκτρονικών πηγών.

{AG}2013/mitropoli02{/AG}

1. Γενικοί Στόχοι
Οι μαθητές να
– γνωρίσουν καλύτερα το περιβάλλον στο οποίο ζουν,
– γνωρίσουν ένα παραδοσιακό μνημείο της πόλης τους και θα συνειδητοποιήσουν τη σπουδαιότητά του,
– γνωρίσουν την τοπική αρχιτεκτονική τους κληρονομιά και θα προτείνουν τρόπους διαφύλαξης και διατήρησής τους.

2. Ειδικοί Στόχοι

Οι μαθητές να επισκεφθούν την Παλαιά Μητρόπολη Βέροιας προκειμένου να ανακαλύψουν
Ποιοι έκτισαν την Παλαιά Μητρόπολη;
Πότε χτίστηκε;
Που βρίσκεται;
Ποια ήταν η χρήση της από παλιά έως σήμερα;
Ποια είναι η αρχιτεκτονική της;
Ποιες αλλαγές συνέβησαν στο εξωτερικό και εσωτερικό του μνημείου;
Ποια είναι η σημερινή κατάστασή της;

3. Δεξιότητες που καλλιεργούνται

Οι μαθητές να μπορούν να
– μαθαίνουν την ιστορία από ?πρώτο χέρι?, χρησιμοποιώντας πηγές και τεκμήρια,
– ερευνούν ένα μεγάλο φάσμα πηγών, να τις αξιολογούν και να τις παρουσιάζουν ώστε να είναι κατανοητές σε άλλους,
– κατανοούν τις σχέσεις αιτίου ?αποτελέσματος,
– ανασυνθέτουν την παρελθοντική κατάσταση, χρησιμοποιώντας τις πηγές και μαρτυρίες και να εκφράζονται δημιουργικά,
– συνδέουν μεταξύ τους πολλά θραύσματα για να φτιάξουν ένα σύνολο,
– να συνδυάζουν διαφορετικά κομμάτια γνώσης για να εξηγήσουν ένα πρόβλημα,
– τοποθετούν πάνω σε ένα χάρτη συγκεκριμένες πληροφορίες.
– να συλλέγουν πηγές που σχετίζονται με το μνημείο, με σκοπό να δημιουργήσουν την πρώτη ύλη για το εξεταζόμενο θέμα.

4. Μέθοδος εργασίας : Η ερευνητική- ανακαλυπτική

Στάδια της μεθόδου
1. Οι μαθητές παρατηρούν τα τεκμήρια που φέρνει ο δάσκαλος στην τάξη, προβληματίζονται και εκφράζουν τους προβληματισμούς τους διατυπώνοντας ερωτήματα.
2. Διατυπώνεται το γενικό ερώτημα από το οποίο εντοπίζεται το κεντρικό θέμα .
3. Διατυπώνονται δευτερογενή ερωτήματα από τον δάσκαλο και τους μαθητές και το κεντρικό θέμα αναλύεται σε επιμέρους θέματα.
4. Επιλέγονται οι πληροφορίες που θα βοηθήσουν να απαντηθούν οι ερωτήσεις που διατυπώθηκαν.
5. Ακολουθεί η κατανόηση των τεκμηρίων και η επεξεργασία των πληροφοριών που  δίνουν. (Σε περίπτωση δημιουργίας νέων ερωτημάτων, επιστρέφουμε στο βήμα 4
6. Οι μαθητές χωρίζονται σε ομάδες και εργάζονται με ένα θέμα. Κάθε μέλος της ομάδας αναλαμβάνει να εκτελέσει μια συγκεκριμένη εργασία, ορίζεται ένας συντονιστής-αντιπρόσωπος της ομάδας.
7. Όταν τα μέλη της ομάδας τελειώσουν την εργασία τους, ανακοινώνουν αυτό που έκαναν, συζητούν, διορθώνουν τυχόν ατέλειες  ή λάθη και καταλήγουν στην τελική μορφή της ομαδικής εργασίας τους.
8. Οι ομάδες ανακοινώνουν την εργασία τους στην τάξη. Ακολουθεί συζήτηση, διατυπώνονται ερωτήσεις προς τις ομάδες από τους υπόλοιπους συμμαθητές.
9. Στη συνέχεια οι ομάδες συνθέτουν τις εργασίες τους και δημιουργούν την τελική εργασία τους ώστε να δώσουν μια συνολική εικόνα του θέματος που ερεύνησαν.
10. Οι τελικές εργασίες των ομάδων μπορούν να δημοσιευθούν στην εφημερίδα της τάξης ή του σχολείου, ή να διοργανωθεί μια ειδική εκδήλωση με το θέμα που δούλεψαν.
Το προϊόν εργασίας των ομάδων αποτελεί κριτήριο αξιολόγησης των εργασιών τους καθώς και της εκτίμησης του βαθμού επιτυχίας της συνολικής εργασίας της τάξης.

5. Προαπαιτούμενες  γνώσεις των μαθητών
Οι μαθητές θα πρέπει να
– είναι εξοικειωμένοι με την ομαδική εργασία,
– γνωρίζουν να συμβουλεύονται πηγές, να τις συσχετίζουν, να τις επεξεργάζονται, να κατανοούν τις γενικές αρχές που τις διέπουν και να εξάγουν τα συμπεράσματα που προκύπτουν από αυτές.

6. Διδακτικές Αρχές

1. Η διδασκαλία ιστορίας στηρίζεται στην εμπειρία των μαθητών. Για αυτό σχεδιάσαμε να τοποθετήσουμε τους μαθητές μας μπροστά στο μνημείο, να έλθουν σε επαφή με τα τεκμήρια και μαρτυρίες, τα οποία σχετίζονται με το θέμα. Με τον τρόπο αυτό δίνεται στα παιδιά η αίσθηση  του τόπου, βλέπουν με ιστορική ματιά όσα τους περιτριγυρίζουν, εξοικειώνονται με το παρελθόν και συνδυάζουν τη δουλειά στην τάξη με την επιτόπια παρατήρηση του μνημείου.
2. Η διδασκαλία προϋποθέτει την συμμετοχή των μαθητών, στηρίζεται στην εμπειρία τους και υποκινεί την αυτενέργειά τους.
3. Τα παιδιά  
– μαθαίνουν ενεργητικά,
– ικανοποιούνται για αυτά που μαθαίνουν με την εργασία τους,
– χρησιμοποιούν τις πηγές, καταπιάνονται με μαρτυρίες, μαθαίνουν την ιστορία από «πρώτο χέρι».
4. Λαμβάνουμε υπόψη μας πολύ καλά τον χώρο που θέλουμε να εξετάσουμε, τις μορφολογικές ιδιαιτερότητές του και επιχειρούμε να εντάξουμε τα γεγονότα (κοινωνικά, οικονομικά, κ.ά.) σε χρονολογική σειρά (διαδοχή γεγονότων, χρονολογία, αιτιώδεις σχέσεις).
5. Με αφετηρία το οικείο, το προσιτό, το αισθητό οδεύουμε προς το μακρινό,το νοητό.4
6. Οι μαθητές να κατανοήσουν πως η αξία της μελέτης της Ιστορίας δεν βρίσκεται τόσο στην απομνημόνευση μεμονωμένων γεγονότων, αλλά στην κατανόηση και ερμηνεία της δράσης των ανθρώπων και στην ερμηνεία αυτών των γεγονότων συνδέοντάς τα με τις συνθήκες που τα δημιούργησαν(ανάπτυξη της κριτικής σκέψης).5
7. Να μπορούν να ερμηνεύουν αυτή τη δράση του ανθρώπου στο παρελθόν και σε προέκταση στο παρόν(ανάπτυξη ιστορικής σκέψης), να προχωρούν συνειδητοποιώντας πως το παρόν είναι αποτέλεσμα της δράσης του ανθρώπου στο παρελθόν και ότι από τη δική τους δράση στο παρόν θα εξαρτηθεί η έκβαση του μέλλοντος (καλλιέργεια ιστορικής συνείδησης).

7. Ο ρόλος του δασκάλου
Ο δάσκαλος οφείλει να
– αυξήσει τις πιθανότητες αυθόρμητης έκφρασης των μαθητών,
– λαμβάνει υπόψη του το επίπεδο αντιληπτικότητας των μαθητών,
– παρουσιάζει το κατάλληλο υλικό, οργανώνοντάς το με τεχνικές, που επιτρέπουν στους μαθητές να πραγματοποιούν το στόχο που έθεσαν,
– καθορίζει με ακρίβεια και σαφήνεια τους στόχους που θέλει να πετύχει μ ε τη διδασκαλία του (γνωστικοί στόχοι, δεξιότητες, ιστορικές έννοιες)
– να συμπαραστέκεται σε κάθε δυσκολία των μαθητών του στην διαδικασία μάθησης, να συμβουλεύει, να δίνει λύσεις σε αδιέξοδα των μαθητών, να οδηγεί τους μαθητές στην ανεύρεση και άλλων δρόμων μάθησης με κατάλληλες παρατηρήσεις, ερωτήσεις, παροχή συμπληρωματικού υλικού.

ΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Α. ΕΚΚΙΝΗΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ

Δραστηριότητα: Εισαγωγή στο θέμα με το παιχνίδι των τεκμηρίων
Στόχος: Δημιουργία ενδιαφέροντος, δημιουργία κλίματος αναζήτησης, δημιουργία κινήτρων για ομαδική εργασία
Διάρκεια : Δυο διδακτικές ώρες
Τόπος εργασίας : Σχολική αίθουσα

Περιγραφή
Ευαισθητοποίηση των μαθητών
Φέραμε στην τάξη ένα κουτί, το δείξαμε στα παιδιά και τους είπαμε ότι το κουτί αυτό ανήκε στον παππού ενός γνωστού μας και περιέχει ένα θησαυρό, ο οποίος θα φανερωθεί αν το ανοίξουμε. Η περιέργεια των μαθητών κορυφώνεται και αναμένεται να ανυπομονούν να δουν τον «θησαυρό».
Ανοίξαμε  το κουτί και καλέσαμε μερικούς μαθητές να βγάλουν το περιεχόμενό του και να το τοποθετήσουν στην έδρα.

Γνωριμία με τις πηγές
Ο κάθε μαθητής έβγαζε ένα αντικείμενο από το κουτί, το έδειχνε στα άλλα παιδιά. Αν ήταν φωτογραφία, διάβαζε τη λεζάντα, περιέγραφε με λίγα λόγια αυτά που έβλεπε. Αν ήταν κείμενο, διάβαζε το όνομα του συγγραφέα, , τον τίτλο τη χρονολογία και τον τόπο έκδοσης. Στη συνέχεια το τοποθετούσε πάνω σε ένα μεγάλο χαρτόνι με ειδικές υποδοχές (σχ.1).που είναι αναρτημένο στον πίνακα.
Όταν τοποθετήθηκαν όλα τα αντικείμενα του κουτιού στο χαρτόνι, οι μαθητές γρήγορα  διαπίστωσαν  ότι ο «θησαυρός» ήταν ασπρόμαυρες  φωτογραφίες, και αντίγραφα σελίδων από βιβλία και σχετίζονταν με τις εκκλησίες της Βέροιας που έγιναν τζαμιά όταν η πόλη αλώθηκε από τους Οθωμανούς.
Στη συνέχεια ζητήσαμε από τα παιδιά να επιλέξουν μια από αυτές τις εκκλησίες που έγιναν τζαμιά.
Οι περισσότεροι μαθητές/τριες ενδιαφέρθηκαν για την Παλαιά Μητρόπολη Βέροιας και λιγότεροι για το Τζαμί του Μενδρεσέ. Έτσι, αποφασίσαμε να ασχοληθούμε για την πρώτη προτίμηση.

Β. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ

Δραστηριότητα: Καθορισμός του θέματος ? Διατύπωση ερωτημάτων
Στόχος: Η ενεργητική συμμετοχή των μαθητών/τριών στη διαδικασία παραγωγής ιστορικής γνώσης.
Μέθοδοι ? εργαλεία
* Οργανωμένες επισκέψεις σε χώρους ιστορικής αναφοράς της πόλης που αποτελούν μαρτυρίες ιστορικού περιεχομένου και ανάθεση συγκεκριμένων δραστηριοτήτων
* Αναζήτηση πηγών και βιβλιογραφίας
* Επεξεργασία πηγών σε συλλογικό και ατομικό επίπεδο
* Καταμερισμός εργασίας σε ομάδες

Διάρκεια : Δυο διδακτικές ώρες
Τόπος εργασίας : Σχολική αίθουσα
Περιγραφή
Προβάλλαμε με τον ηλεκτρονικό προβολέα μια φωτογραφία της Παλαιάς Μητρόπολης και ζητήσαμε από τα παιδιά να μας πουν τι γνωρίζουν.  Από τις απαντήσεις των παιδιών φάνηκε ότι οι γνώσεις τους ήταν ελλιπείς: Δε γνώριζαν σε ποιο σημείο της πόλης βρίσκεται, ποιοι και πότε την έκτισαν, γιατί κτίστηκε, γιατί έγινε τζαμί, ποια ήταν η χρήση της, ποια είναι η σημερινή κατάστασή της). Από τη συζήτηση που ακολούθησε διαμορφώθηκαν τα παρακάτω ερωτήματα:
* Που βρίσκεται η Παλαιά Μητρόπολη; Ποια είναι η σημερινή κατάστασή της;
* Ποιοι την έκτισαν; Γιατί κτίστηκε; Πότε χτίστηκε;
* Γιατί έγινε τζαμί;
* Ποια ήταν η χρήση της από παλιά έως σήμερα;
* Ποια είναι η αρχιτεκτονική της;
* Ποιες αλλαγές συνέβησαν στο εξωτερικό και εσωτερικό του μνημείου;
Οι μαθητές/τριες χωρίστηκαν σε έξι ομάδες. Κάθε ομάδα ανέλαβε να απαντήσει σε ένα από τα ερωτήματα.
Διαπιστώσαμε ότι οι πηγές που είχαμε στη διάθεσή μας δεν μπορούσαν να απαντήσουν σε όλα τα ερωτήματα. Για αυτό συζητήσαμε που θα μπορούσαμε να βρούμε επιπλέον πηγές. Αποφασίσαμε να επισκεφθούμε τη Δημόσια Βιβλιοθήκη της Βέροιας και βέβαια το ίδιο το μνημείο.

Β. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ

Δραστηριότητα: Καταγραφή πληροφοριών για την απάντηση ερωτημάτων
Στόχος
Η ενεργητική συμμετοχή των μαθητών/τριών στη διαδικασία παραγωγής ιστορικής γνώσης.
Χώρος εργασίας :Δημόσια Βιβλιοθήκη Βέροιας
Διάρκεια : Δυο διδακτικές ώρες

Περιγραφή
Επισκεφτήκαμε τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Βέροιας. Οι μαθητές/τριες χωρίστηκαν σε δυο ομάδες.
Η πρώτη ομάδα αναζήτησε βιβλία και περιοδικά που αναφέρονται στα μνημεία της Βέροιας. Η δεύτερη ομάδα αναζήτησε στο Διαδίκτυο ιστοσελίδες με πληροφορίες και φωτογραφίες της Παλαιάς Μητρόπολης.
Η πρώτη ομάδα βρήκε πέντε βιβλία:
Το πρώτο είναι της Αναστασίας Μαργιέ – Άννας Ματσκάνη, με τίτλο « Οθωμανική αρχιτεκτονική της Βέροιας»,
Τα δυο επόμενα είναι του Γιώργου Χιονίδη με τίτλο «Ιστορία της Βέροιας, τόμος Β΄» και «Ο Μητροπολίτης της Βέροιας Αρσένιος. Πρώτος Δολοφονηθείς ιεράρχης από τους Τούρκους (Ομιλία), και
Το τέταρτο είναι του Αναστάσιου Χριστοδούλου «Ιστορία της Βέροιας».
Το πέμπτο είναι του Θανάση Παπαζώτου, με τίτλο «Η Βέροια και οι ναοί της».
Η δεύτερη ομάδα βρήκε ιστοσελίδες τις οποίες αποθήκευσε σε USB Stick  για περαιτέρω αξιοποίηση στην τάξη.

Δραστηριότητα: Καταγραφή πηγών και βιβλιογραφίας

Περιγραφή
Πέντε ομάδες ανέλαβαν να καταγράψουν τα στοιχεία των βιβλίων σε καρτέλα: ονοματεπώνυμο συγγραφέα, τίτλο, έτος έκδοσης, εκδότης και έτσι δημιούργησαν μια πρώτη βιβλιογραφία για την Παλαιά μητρόπολη Βέροιας.
Η έκτη ομάδα δημιούργησε με το λογισμικό παρουσίασης Power point έναν ηλεκτρονικό κατάλογο ιστοσελίδων για την παλαιά Μητρόπολη Βέροιας.

Δραστηριότητα: Επιτόπια έρευνα του μνημείου
Χώρος εργασίας :Παλαιά Μητρόπολη Βέροιας
Διάρκεια : Δυο διδακτικές ώρες
Περιγραφή
Επισκεφθήκαμε την Παλαιά Μητρόπολη για επιτόπια έρευνα στο χώρο του μνημείου.  
Στην επίσκεψη παρατηρήσαμε το μνημείο και καταγράψαμε τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του και τον περιβάλλοντα χώρο.
Παρατηρήσαμε ότι το μνημείο βρίσκεται σε κατάσταση αποκατάστασης καθώς περιβάλλεται από μεταλλική περίφραξη στην οποία είναι επικαλλυμένη με φωτογραφίες από το εσωτερικό και το εξωτερικό τμήμα του, οι οποίες φωτογραφήθηκαν από τα παιδιά και τοποθετήθηκαν στο Φάκελο ιστορικού Υλικού για την Παλαιά Μητρόπολη.
Στη συνέχεια καθίσαμε απέναντι από το μνημείο, δίπλα στο υπεραιωνόβιο πλατάνι.  Ζητήσαμε από τα παιδιά να διαβάσουν τη μεταλλική επιγραφή που βρίσκεται πάνω στον κορμό του πλατανιού και να μας πουν ποια σχέση υπάρχει ανάμεσα στο πλατάνι και στην Παλαιά Μητρόπολη. Από τη συζήτηση που ακολούθησε βρήκαμε πως στο πλατάνι, σύμφωνα με την επιγραφή, κρεμάστηκε ένας μητροπολίτης της Βέροιας, ο Αρσένιος, όταν οι Οθωμανοί κατέλαβαν την πόλη. Τότε προέκυψαν τα ερωτήματα: Συνέβη πράγματι αυτό το γεγονός; Ποιος μα το λέει; Μπορούμε να ισχυριστούμε ότι έτσι έγινε; Γιατί κρεμάστηκε ο μητροπολίτης;
Έτσι αναγκάσαμε τους μαθητές να κατανοήσουν ότι μια επιγραφή δεν αποτελεί από μόνη της ιστορικό στοιχείο αν δεν υποστηρίζεται από στοιχεία που τεκμηριώνουν αυτό που αναγράφεται.
Μια ομάδα ανέλαβε να ψάξει για στοιχεία από τα βιβλία που βρήκαμε και να γράψει για το γεγονός.
Στο τέλος της δραστηριότητας, ζητήσαμε από τους μαθητές να διαλέξουν ένα οποιοδήποτε σημείο του μνημείου και να το φωτογραφίσουν αιτιολογώντας την επιλογή τους.

Δραστηριότητα: Επεξεργασία πηγών
Χώρος εργασίας :Σχολική αίθουσα – Σχολικό Εργαστήριο Πληροφορικής
Διάρκεια : Έξι διδακτικές ώρες
Περιγραφή
Οι ομάδες διάβασαν τις φωτοτυπημένες σελίδες από τα βιβλία που βρήκαμε στην πρώτη επίσκεψη στη Δημόσια Βιβλιοθήκη Βέροιας και παρατήρησε τις φωτογραφίες που συγκεντρώσαμε από την επίσκεψη στο μνημείο και από το κουτί του «θησαυρού». Κάθε ομάδα ανέλαβε να εντοπίσει πληροφορίες, να τις συνθέσει και να απαντήσει στο ερώτημα που ανέλαβε.
Από την επεξεργασία των πηγών οι μαθητές/τριες αντιλήφθηκαν ότι έλειπαν πληροφορίες για τη σημερινή κατάσταση του μνημείου και ειδικότερα για το φορέα, το ιστορικό και τις εργασίες αποκατάστασής του καθώς και για τα τυχόν αποκαλυπτόμενα ευρήματα. Για το λόγο αυτό επικοινωνήσαμε με την 11η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Βέροιας, η οποία μας παρέπεμψε στον κύριο Σκιαδαρέση, ως υπεύθυνο της αποκατάστασης του μνημείου. Ζητήσαμε από τον κύριο Σκιαδαρέση να συναντηθούμε στο μνημείο για να απαντήσει στα ερωτήματα των παιδιών σχετικά με την αποκατάσταση του μνημείου. Έτσι πραγματοποιήθηκε η δεύτερη επίσκεψη στο μνημείο.
Χώρος εργασίας :Σχολικό Εργαστήριο Πληροφορικής
Διάρκεια : Τέσσερις διδακτικές ώρες
Στόχος: Η κατασκευή τρισδιάστατου μοντέλου της Παλαιάς Μητρόπολης
Στην προσπάθειά μας να εντάξουμε στο μάθημα των ΤΠΕ τις δραστηριότητες των παιδιών (στα πλαίσια της εργασίας τους για την Παλαιά Μητρόπολη), αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε τα παρακάτω λογισμικά:
Google SketchUp
Windows Movie Maker
Χρησιμοποιώντας το GoogleSketchUp τα παιδιά βρήκαν το ακριβές σημείο της Παλαιάς Μητρόπολης στον χάρτη της Google, αποτύπωσαν την κάτοψη του κτιρίου και δημιούργησαν (χωρισμένοι σε ομάδες) ένα τρισδιάστατο μοντέλο. Στη συνέχεια έμαθαν πώς να τοποθετήσουν το μοντέλο τους στο GoogleEarth ώστε να γίνει δημόσιο. Κατά την διάρκεια της δημιουργίας εξοικειώθηκαν με έννοιες των μαθηματικών όπως κάθετες και παράλληλες ευθείες, άξονες [x,y], κατακόρυφος άξονας, περιστροφή μιας επιφάνειας, μοίρες κλπ.
Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας φωτογραφικό υλικό από τις επισκέψεις τους στην Παλαιά Μητρόπολη δημιούργησαν (ανά ομάδες) ένα video με τη βοήθεια του λογισμικού WindowsMovieMaker.

Δραστηριότητα: Επιτόπια έρευνα του μνημείου

Χώρος εργασίας : Παλαιά Μητρόπολη Βέροιας
Διάρκεια : Δυο διδακτικές ώρες
Περιγραφή
Στη δεύτερη επίσκεψη συναντηθήκαμε με την κυρία Μερόπη Χατζημιχάλη, αρχιτέκτονα ? μηχανικό της 11ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Βέροιας, ως εκπρόσωπος του κ. Σκιαδαρέση.
Συναντήσαμε την  κ.  Χατζημιχάλη στον περίβολο του μνημείου, στον οποίο εργάζονταν πολλοί εργάτες. Αρχικά, οι μαθητές/τριες παρατήρησαν το μνημείο, κατέγραψαν πληροφορίες σχετικά με την κατάσταση που βρίσκεται και τις εργασίες που πραγματοποιούνται.
Στη συνέχεια, η κ.  Χατζημιχάλη απάντησε σε ερωτήσεις των παιδιών σχετικά με την αρχιτεκτονική, την ονομασία, τη χρήση, τις εργασίες αποκατάστασής της, τα ευρήματα, τις δυσκολίες (πότε ξεκίνησε, ποιοι το ανέλαβαν, ποιες εργασίες έγιναν και ποιες απομένουν να γίνουν, ποιοι εργάζονται για αυτήν, πότε θα ολοκληρωθεί, ποια θα είναι η χρήση του μετά την αποκατάστασή του).
Οι πληροφορίες που συγκεντρώσαμε από τις διδακτικές επισκέψεις αποτέλεσαν την πρώτη ύλη για την απάντηση των ερωτημάτων αλλά και για τη δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού.

Δραστηριότητα: Επεξεργασία πηγών ? Απάντηση των ερωτημάτων
Χώρος εργασίας :Σχολική αίθουσα – Σχολικό Εργαστήριο Πληροφορικής
Διάρκεια : Δέκα διδακτικές ώρες
Περιγραφή
Οι ομάδες αξιοποίησαν τις νέες πληροφορίες και ολοκλήρωσαν την απάντησή τους στο ιστορικό ερώτημα.  Από την επεξεργασία των πληροφοριών που συγκεντρώσαμε από τις πηγές και από τη συνέντευξη με την κ. Μερόπη Χατζημιχάλη δημιουργήσαμε:
* Ένα τρισδιάστατο μοντέλο της Παλαιάς Μητρόπολης σε χαρτόνι.
* Ένα τρισδιάστατο μοντέλο της Παλαιάς Μητρόπολης σε ηλεκτρονική μορφή με τη χρήση του λογισμικού SketchUp.
* Έναν έντυπο οδηγό της Παλαιάς Μητρόπολης με τη μορφή πολύπτυχου φυλλάδιου.
* Ένα βιβλιαράκι με τα ευρήματα της έρευνας.

ΧΡΟΝΟΣ ? ΤΟΠΟΣ
Η Παλαιά Μητρόπολη είναι η παλαιότερη εκκλησία της Βέροιας. Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης στην οδό Κεντρικής, απέναντι από το αιωνόβιο πλατάνι.
Κτίστηκε τον 11ο αιώνα από ηπειρώτες μαστόρους, οι οποίοι έκτισαν και τα περισσότερα κτίσματα της πόλης. Είναι φτιαγμένη με πωρόλιθο, ξύλα, πλίνθους και κεραμίδια. Στους τοίχους υπάρχουν τοιχογραφίες Το δάπεδο καλύπτεται από μάρμαρο και λίγα ψηφιδωτά στον νάρθηκα.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ

Ο ρυθμός της παλαιάς Μητρόπολης είναι Βασιλική. Χαρακτηριστικά του ρυθμού είναι η τρίκλιτη ξυλόστεγη με υποτυπώδες εγκάρσιο κλίτος και νάρθηκα.
Η κεντρική είσοδος βρίσκεται στη δυτική όψη και από εκεί μπαίνει κανείς στο νάρθηκα.

Εξωτερικά έχει μήκος 45 μ. , πλάτος 16 μ. και ύψος 9 μ. Από το κτίσμα λείπει όλο το νότιο κλίτος. Επίσης, η νότια πλευρά του κεντρικού κλίτους έκλεισε με τοίχο και δημιουργήθηκε μια ακόμη νότια είσοδος για το ναό.
Εσωτερικά η στέγη δεν ήταν εμφανής επειδή καλύπτονταν από ένα ξύλινο ταβάνι. Ο φωτισμός στο εσωτερικό του κτιρίου επιτυγχάνεται με μια σειρά από τοξοειδή παράθυρα.
Στο κατώτερο τμήμα του κτιρίου τα τόξα των παραθύρων είναι ημικυκλικά ενώ στο ανώτερο οξυκόρυφα.

OI ΠΡΟΣΩΝΥΜΙΕΣ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ ΒΕΡΟΙΑΣ
Πριν από την άλωση της Βέροιας από τους Οθωμανούς, η Παλαιά Μητρόπολη Βέροιας, ήταν αφιερωμένη στους Αγίους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο , σύμφωνα με τον Γιώργο Χιονίδη ή στους δώδεκα Αποστόλους, σύμφωνα με τις Μαργιέ και Ματσκάνη.
Οι ονομασίες αυτές στηρίζονται στην παράδοση καθώς δεν έχει αποδειχθεί αρχαιολογικά.
Μετά όμως από την οριστική κατάληψη της Βέροιας από τους Οθωμανούς, το 1433 σύμφωνα με τον Θ. Παπαζώτο ή τα έτη 1430, 1432, 1434, 1436, 1448/49 σύμφωνα με τον Γιώργο Χιονίδη η Παλαιά Μητρόπολη μετατράπηκε σε τζαμί και πήρε το όνομα Τζαμί του Χουνκιάρ (δηλαδή του κατακτητή) ή τέμενος του Σουλτάν Μουράτ, δηλαδή του Μουράτ Β΄, σύμφωνα με τις Μαργιέ και Ματσκάνη.
Ο Μουράτ Β΄ ήταν σουλτάνος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας (1421-1451).  Στις 29 Μαρτίου του 1430 o Μουράτ Β΄, μετά από τριήμερη πολιορκία, καταλαμβάνει τη Θεσσαλονίκη.
Το έτος 1441-1442 παραιτήθηκε από το θρόνο χάριν του 12χρονου γιου του, Μεχμέτ Β” Φατίχ, γνωστότερου ως «Μωάμεθ ο Πορθητής».
Σύμφωνα με τις Μαργιέ και Ματσκάνη οι Οθωμανοί άλλαξαν το όνομα  και τη χρήση της Παλαιάς Μητρόπολης για να κάμψουν το ηθικό των χριστιανών.

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΗ
Σύμφωνα με τις Μαργιέ και Ματσκάνη όταν οι Οθωμανοί καταλάμβαναν μια πόλη μετέτρεπαν την μητρόπολη της σε Τζαμί για να κάμψουν το ηθικό των Χριστιανών. Σύμφωνα με  την Περόπη Χατζημιχάλη αυτή η ενέργεια είχε σκοπό να δείξει τη δύναμή των οθωμανών προς τους χριστιανούς και να επιβάλουν την εξουσία τους στην πόλη.
Η αλλαγή χρήσης της Μητρόπολης σε τζαμί προκάλεσε και άλλες αλλαγές τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά.
Στο εσωτερικό της, σύμφωνα με την Μερόπη Χατζημιχάλη, ζημιές υπέστησαν οι τοιχογραφίες που χτυπήθηκαν από τους Οθωμανούς με αιχμηρά αντικείμενα με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν μικρές λακουβίτσες στην επιφάνειά τους, για να πιάσει ο σοβάς που θα έβαζαν πάνω τους ώστε να μη φαίνονται οι άγιοι που απεικονίζονταν.  Ακόμη, το κεντρικό κλίτος της εκκλησίας μετατράπηκε σε χώρο προσευχής των μουσουλμάνων.
Εξωτερικά, οι Οθωμανοί έκλεισαν όλα τα ανοίγματα και έχτισαν έναν εξωτερικό τοίχο. Επίσης, έφτιαξαν το δικό τους ιερό προς τη μεγάλη πλευρά του κτίσματος για να προσεύχονται. Ακόμη, κατεδαφίστηκε το εγκάρσιο κλίτος και στη θέση του χτίστηκε ο μιναρές, του οποίου ένα μεγάλο τμήμα σώζεται έως σήμερα.
Στο ανώτερο τμήμα του κτιρίου, τα ημικυκλικά παράθυρα αντικαταστάθηκαν από οξυκόρυφα, χαρακτηριστικό γνώρισμα της οθωμανικής αρχιτεκτονικής, το οποίο συναντάται και σε άλλα οθωμανικά μνημεία της πόλης, όπως το Τζαμί του Μενδρεσέ.

Η ΠΑΛΑΙΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΚΑΙ Η ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ: ΑΛΛΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ
Σύμφωνα με τις Μαργιέ και Ματσκάνη, η Παλαιά Μητρόπολη πριν μετατραπεί σε Τζαμί ήταν εκκλησία των Χριστιανών και η Μητρόπολη της Βέροιας.
Μετά την κατάληψη της πόλης από τους Οθωμανούς, το 1433 (σύμφωνα με τον Αθανάσιο Παπαζώτο) ή το 1448 (σύμφωνα με τον Γεώργιο Χιονίδη) η παλαιά Μητρόπολη μετατράπηκε σε τζαμί. Από το μιναρέ του, κάθε μεσημέρι , υψωνόταν η σημαία της ημισελίνου και το δειλινό ο μουεζίνης Χότζας έστελνε ψαλμωδίες προς τους πιστούς.
Μετά την απελευθέρωση της Βέροιας, το 1912, η παλαιά Μητρόπολη εγκαινιάστηκε από τον Μητροπολίτη Καλλίνικο Δελικάνη και λειτούργησε κανονικά για κάποιο διάστημα. Όπως μας πληροφορεί ο Αναστάσιος Χριστοδούλου η Παλαιά Μητρόπολη μετατράπηκε από τον Μητροπολίτη Πολύκαρπο ως χώρος συγκέντρωσης και κηρυγμάτων στη Χριστιανική Ένωση Ορθοδόξων Βέροιας, Χ.Ε.Ο.Π.) καθώς και για τη στέγαση κατηχητικών σχολείων.
Κατά την διάρκεια των πολέμων το κτίριο χρησιμοποιήθηκε από τις κρατικές υπηρεσίες, ενώ στα χρόνια της γερμανικής κατοχής, η Παλαιά Μητρόπολη χρησιμοποιήθηκε ως στάβλος.
Μετά την απελευθέρωση της Βέροιας από τους γερμανούς η Μητρόπολη παρέμενε κλειστή και αχρησιμοποίητη έως και τον Οκτώβριο του 2010, οπότε ξεκίνησαν οι εργασίες αποκατάστασής της από την 11η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Βέροιας.

ΤΟ ΠΛΑΤΑΝΙ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ
Σύμφωνα με τον  Γιώργο Χιονίδη όταν οι Οθωμανοί μπήκαν στη Βέροια συνάντησαν αντίσταση γύρω από την Μητρόπολη όπου είχαν αποσυρθεί οι προύχοντες και άλλοι Χριστιανοί με τον Μητροπολίτη Αρσένιο.
Σύμφωνα με την παράδοση οι Οθωμανοί έσπασαν την κλειστή είσοδο της εκκλησίας και συνέλαβαν τον Μητροπολίτη, ενώ λειτουργούσε και προσευχόταν, φορώντας τα χρυσά άμφιά του για τελευταία φορά καθώς και τους προύχοντες και ιερείς.
Oι Οθωμανοί θανάτωσαν τον Μητροπολίτη στην πόρτα της εκκλησίας και στη συνέχεια κρέμασαν το αποκεφαλισμένο σώμα του στον πλάτανο, μαζί με τα σώματα των άλλων για παραδειγματισμό και εκφοβισμό των κατοίκων.
Η ηλικία του πλατάνου υπολογίζεται να είναι μεγαλύτερη των εξακοσίων ετών.

Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ
Σύμφωνα με τις Μαργιέ και Ματσκάνη, η Παλαιά Μητρόπολη θεωρείται ως ένα από τα μεγαλύτερα σωζόμενα μεσοβυζαντινά κτίσματα στο χώρο των Βαλκανίων και ένας από τους μεγαλύτερους επισκοπικούς ναούς που χτίστηκαν στη Μακεδονία στις αρχές του 11ου αιώνα.  
Μέχρι το 2010 η Παλαιά Μητρόπολη παρέμενε ένα ερειπωμένο μνημείο, δίπλα στο οποίο είχαν προστεθεί διάφορα παραπήγματα που αλλοίωναν τη φυσιογνωμία του και έκρυβαν τη μεγαλοπρέπειά του.
Τον Οκτώβριο του 2010 ξεκίνησαν επιτέλους οι εργασίες διατήρησης και αποκατάστασης του μνημείου από την 11η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Βέροιας, σύμφωνα με την Μερόπη Χατζημιχάλη, μηχανικό – αρχιτέκτονα, η οποία πρόκειται να ολοκληρωθεί το 2015.

ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΑ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗΣ
Λαμβάνοντας υπόψη ότι η Παλαιά Μητρόπολη πρόκειται να αποκατασταθεί σε δυο χρόνια, το 2015 και ότι αποτελεί ένα σημαντικό μνημείο πολιτισμικής κληρονομιάς της πόλης μας σκεφθήκαμε να διατυπώσουμε τις δικές μας προτάσεις για την αξιοποίησή της μετά την ολοκλήρωση της αποκατάστασης.
Από την ανάλυση των συνολικά 19 προτάσεων βρήκαμε ότι οι περισσότερες από αυτές, δηλαδή 12 από τις 19, αφορούν στη διπλή χρήση της Παλαιάς Μητρόπολης: Να λειτουργήσει κυρίως ως μουσείο του εαυτού της, γιατί είναι ένα μεγάλο και σημαντικό μνημείο της ιστορίας μας, αλλά και ως εκκλησία στις μεγάλες γιορτές για να μην χάσει την αρχική της λειτουργία και χρήση.
Οι υπόλοιπες έξι προτάσεις αναφέρονται στη χρήση της Παλαιάς Μητρόπολης μόνο ως μουσείο, ενώ μία πρόταση σχετίζεται με τη χρήση του μνημείου μόνο ως εκκλησία.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Οι μαθητές/τριες παρουσίασαν την εργασία τους σε μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς στο σχολείο και σε εκδήλωση που διοργανώθηκε από τη Δ/νση Π.Ε. Ημαθίας με τίτλο «Εκατό χρόνια ελεύθερη Ημαθία».
Η παρουσίαση ήταν άψογη. Οι μαθητές/τριες παρουσίασαν με πολυτροπικό τρόπο τα ευρήματα της έρευνάς τους για την Παλαιά Μητρόπολη Βέροιας και στο τέλος μοίρασαν στους παρευρισκόμενους το πολύπτυχο φυλλάδιο που είχαν ετοιμάσει.

ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ – ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

Από την ανάλυση των σημειώσεων που κρατήσαμε κατά τη διάρκεια της εφαρμογής του προγράμματος διαπιστώσαμε μερικά θετικά και αρνητικά σημεία αναφορικά με τη σχεδίαση, την υλοποίηση και την παρουσίασή του.
Στα θετικά σημεία εντάσσονται: η ενεργητική συμμετοχή των παιδιών, η συνεργασία τόσο μεταξύ τους όσο και με τους εκπαιδευτικούς που τους/τις καθοδηγούσαν, ο ενθουσιασμός τους, το ενδιαφέρον που έδειξαν για να ανακαλύψουν περισσότερα για την ιστορία του μνημείου, η ανυπομονησία τους για τις διδακτικές επισκέψεις, η αποτελεσματικότητά τους στην επεξεργασία, τη σύνθεση των στοιχείων και την αξιοποίησή τους για την παραγωγή μαθησιακών προϊόντων όπως η δημιουργία του τρισδιάστατου μοντέλου της Παλαιάς Μητρόπολης σε χαρτόνι αλλά και σε ηλεκτρονική μορφή με το λογισμικό SketchUp, η δημιουργία των δικών τους κειμένων στο χαρτί και στη συνέχεια σε ηλεκτρονική μορφή με τη χρήση του λογισμικού Word.
Τα αρνητικά σημεία που διαπιστώσαμε σχετίζονται με:
Α) Τη δυσκολία μετακίνησης των μαθητών σε χώρους ιστορικής αναφοράς, όπως η Δημόσια Βιβλιοθήκη Βέροιας, η Παλαιά Μητρόπολη Βέροιας.
Λόγω της μεγάλης απόστασης του σχολείου από αυτούς τους χώρους η μετακίνηση των παιδιών έγινε με τα πόδια με αποτέλεσμα να «χαθεί» πολύτιμος διδακτικός χρόνος για τη μετάβαση και επιστροφή των παιδιών από και προς αυτό. Επιπλέον, η μετακίνηση με τα πόδια κουράζει τα παιδιά και μπορεί να είναι αιτία ακύρωσης της επίσκεψης. Στη δικιά μας περίπτωση αυτό συνέβη τρεις φορές κατά τη διάρκεια εφαρμογής του προγράμματος, με αποτέλεσμα να μην εφαρμοστεί όπως ακριβώς σχεδιάστηκε στην αρχή.
Για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε λεωφορείο. Λόγω του μεγάλου κόστους της μετακίνησης ανά μαθητή ?περίπου δυο Ευρώ- η λύση αυτή απορρίφθηκε γιατί θα επιβάρυνε οικονομικά τους μαθητές. Έτσι, περιορίσαμε τις επισκέψεις μας στις απολύτως απαραίτητες και δεν επισκεφθήκαμε τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ), την 11η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Βέροιας ούτε επαναλάβαμε την επίσκεψή μας στη Δημόσια Βιβλιοθήκη Βέροιας, όπως είχαμε προγραμματίσει.
Υποστηρίζουμε ότι η χρηματοδότηση των Προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων από τον αρμόδιο φορέα της Δ/νσης Ημαθίας, έστω για τις μετακινήσεις των παιδιών από σχολεία που βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση από χώρους ιστορικής αναφοράς της πόλης ή εκτός αυτής, θα μπορούσε να συμβάλει στην αντιμετώπιση τέτοιων δυσκολιών, να παρέχει ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση και να βοηθήσει στην αποτελεσματική υλοποίηση των Προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων.
Το δεύτερο σημείο σχετίζεται με το διδακτικό χρόνο που διατίθεται για το μάθημα της Ευέλικτης Ζώνης στην ΣΤ΄ Δημοτικού. Η μια ώρα της εβδομάδα δεν επαρκεί για την πραγματοποίηση των διδακτικών επισκέψεων. Υπολογίσαμε το χρόνο που χρειαστήκαμε για τη μετάβαση στο χώρο επίσκεψης και επιστροφής των μαθητών στο σχολείο με τα πόδια, και τον προσθέσαμε στο χρόνο που απαιτείται για να παρατηρήσουν, να αναζητήσουν, να καταγράψουν και να κατανοήσουν στοιχεία από την επιτόπια έρευνα σε μνημεία ή χώρους ιστορικής αναφοράς, αλλά και να τα επεξεργαστούν στη σχολική αίθουσα. Από τον υπολογισμό που κάναμε καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι απαιτούνται τουλάχιστον δυο με τρεις ώρες σε κάθε διδακτική επίσκεψη ή εργασία μέσα στη σχολική αίθουσα. Αυτό το εμπειρικό εύρημα μάς οδηγεί στο συμπέρασμα ότι για το μάθημα της Ευέλικτης Ζώνης στις μεγάλες τάξεις (Ε & ΣΤ) θα έπρεπε να διατεθούν τουλάχιστον δυο με τρεις ώρες την εβδομάδα.
Κλείνοντας θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους μαθητές και τις μαθήτριες που συμμετείχαν στο πρόγραμμα και να τους/τις ευχηθούμε να συνεχίσουν με την ίδια όρεξη και τον ίδιο ενθουσιασμό την υλοποίηση Προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων και στο Γυμνάσιο.

Συμμετείχαν κατά αλφαβητική σειρά οι μαθητές/τριες:
Γκούμας Ιωάννης
Ευαγγελοπούλου Μαρία
Καπράρα Κυριακή
Καρατόλιου Μαρία
Καραφιλάι Ορέστης
Λαζόπουλος Ελευθέριος
Λαναρά Αικατερίνη
Λεύκος Δημήτριος
Λυμούση Μαρία-Αννα
Λυμούσης Χρήστος
Μαυρίδου Ευθυμία
Μήτκας Δημήτριος
Μπαζτέκας Χρήστος
Παλτατζίδης Άνθιμος
Παπαδόπουλος Αχιλλέας
Προδρομίδου Ελένη
Σαντήκ Ογλού Σωκράτης
Σιακαβάρα Βασιλική
Τέτου Στυλιανή
Τζαλίλη Βασιλική
Χόργκος Ιωάν-Σεμπάστιαν

με την καθοδήγηση των εκπαιδευτικών

Γιώργου Μακαρατζή, Δ/ντής του σχολείου

Σπύρου Αλεξίου, καθηγητής Πληροφορικής.

Α. ΦΑΚΕΛΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

Πολύπτυχο φυλλάδιο
Τρισδιάστατο μοντέλο της Παλαιάς Μητρόπολης σε χαρτόνι
Τρισδιάστατο μοντέλο  Παλαιάς Μητρόπολης  με το λογισμικό SketchUp

ΒΙΒΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΒΕΡΟΙΑΣ & ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ
1. Μαργιέ, Α.,  Ματσκάνη, Α. (2004). Οθωμανική αρχιτεκτονική της Βέροιας. Θεσσαλονίκη
2. Παπαζώτος, Θ. (1994). Η Βέροια και οι ναοί της, Αθήνα.
3. Χιονίδης, Γ (1998). Ο Μητροπολίτης της Βέροιας Αρσένιος. Πρώτος Δολοφονηθείς ιεράρχης από τους Τούρκους (Ομιλία). Βέροια
4. Χιονίδης, Γ. (1970).  Ιστορία της Βέροιας, τόμος Β΄. Θεσσαλονίκη
5. Χριστοδούλου, Α. (1960). Ιστορία της Βέροιας. Βέροια

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ
1. Bossing, N, L. (1970). Die Projekt-Methode. In: GEISSLER,G. (Hg): Das Problem des Unterrichtsmethode in der paedagogischen Bewegung, Weinheim/Berlin.
2. Cooper H. (1995).The Teaching of History in Primary Schools, David Fulton Publishers, London.
3. Γερμανός Δ.. (1994).Υλικός χώρος, εκπαιδευτικά και πολιτιστικά μοντέλα στο ελληνικό δημοτικό σχολείο, Εκπαιδευτικά (34-35)
4. Dymond D. (1988). Writing Local History. A Practical Guide , Phillmore, Sussex.
5. Hickey Μ Gail. (1999). Bringing History Home, Allyn and Bacon, London.
6. Frey Κ. (1986).Η Μέθοδος Project, Θεσσαλονίκη.
7. Hickey Μ. Gail. (1999). Bringing history home: local and family history projects for.grades K-6, Allyn & Bacon.
8. Klippert H. (1994). Projectwochen: Arbeitshilfen fuer Lehrer und Schulkollegien, Basel: Beltz.
9. Κυρκίνη Ν. (1999). Δραστηριότητες και συνθετικές εργασίες στο μάθημα της Ιστορίας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Σεμινάριο 21, Π.Ε.Φ, Αθήνα.
10. Λεοντσΐνης Γ., Ρεπούση Μ. (2000). Η Τοπική ιστορία ως πεδίο Σπουδής στο Πλαίσιο της Σχολικής Παιδείας, Ο.Ε.Δ.Β, Αθήνα.
11. Λεοντσίνης Γ. (1988). Διδακτική προσέγγιση ενότητας ιστορίας. Βασικές διδακτικές και μεθοδολογικές αρχές. σεμινάριο 9, Π.Ε.Φ, Αθήνα.
12. Nichol J. Dean J. (1997). History. Developing primary teaching skills., Rouledge, London.
13. Ρεπούση Μ. (2001). Ιστορία και διδακτική της Ιστορίας. Σημειώσεις μαθήματος και κείμενα, Α.Π.θ, Π.Τ.Δ.Ε, Θεσσαλονίκη.
14. Sebba J. (2000). Ιστορία για όλους, μεταίχμιο, Αθήνα.
15. Χρυσαφίδης Κ. (1998). Βιωματική- Επικοινωνιακή Διδασκαλία, Gutenberg, Αθήνα.

Υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί: Γεώργιος Μακαρατζής, Σπύρος Αλεξίου

Σχολικό έτος: 2012-13

Διάρκεια: 32 διδακτικές ώρες

Η Ελένη Δικαίου συναντά την Δ΄ τάξη του 8ου Δ.Σ. Βέροιας: Μια ξεχωριστή συνάντηση έλαβε χώρα την Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου 2012, στην Δ΄ τάξη του 8ου Δημοτικού Σχολείου Βέροιας. Οι μαθητές και οι μαθήτριες των δύο τμημάτων, μαζί με τις δασκάλες τους Αθηνά Τσαμήτρου και Φωτιάδου Αναστασία, υποδέχτηκαν τη συγγραφέα Ελένη Δικαίου και συζήτησαν μαζί της όχι μόνο για τα δικά της βιβλία αλλά και για την αξία του λογοτεχνικού βιβλίου καθώς και για την τέχνη του συγγραφέα.

Η πρωτοβουλία για ενασχόληση με το συγγραφικό έργο της κυρίας Δικαίου και η οργάνωση της συνάντησης εντάσσεται στις καινοτόμες δράσεις ενίσχυσης της φιλαναγνωσίας των μαθητών στα ολοήμερα δημοτικά σχολεία. Το Πρόγραμμα για την Ενίσχυση της Φιλαναγνωσίας στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση έχει εκπονηθεί από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου με την αρωγή του Υπουργείου Παιδείας, και προβλέπεται να καλύψει τρεις πλήρεις σχολικές χρονιές (Σεπτέμβριος 2011 έως Ιούνιος 2014).

Ο εκπαιδευτικός καλείται να γίνει συναναγνώστης, εμψυχωτής, διαμεσολαβητής, να οργανώσει αναγνωστικές δράσεις μέσα από την υλοποίηση των οποίων θα δίνεται η δυνατότητα προσέγγισης μαθητών που θεωρούνται αδιάφοροι ή αδύναμοι, αφού για κάθε παιδί υπάρχει ένα βιβλίο που αγγίζει τις ανησυχίες και τις ανάγκες του. Είναι σημαντικό να αισθάνονται τα παιδιά ότι η ώρα της φιλαναγνωσίας είναι μια διαφορετική στιγμή στη σχολική τους ζωή, είναι μια ζώνη ελευθερίας, δημιουργικότητας, στην οποία μπορούν να εκφράσουν επιθυμίες και σκέψεις που σε άλλες ώρες είναι περισσότερο δύσκολο.

Ξεκινήσαμε από τα βιβλία της κυρίας Δικαίου για την ελληνική μυθολογία, τα οποία είχαν αγαπηθεί ιδιαίτερα από τα παιδιά της τάξη μας, και στη συνέχεια ενταχθήκαμε στις δράσεις του προγράμματος του ΕΚΕΒΙ για επισκέψεις συγγραφέων και εικονογράφων στα σχολεία. Η επιβεβαίωση της επίσκεψης της συγγραφέα για το τέλος Φεβρουαρίου πυροδότησε μια ενθουσιώδη ανταπόκριση εκ μέρους των μαθητών και των μαθητριών μας. Ξεκινήσαμε ?αμέσως μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων- να διαβάζουμε μέσα στην τάξη διαδοχικά τα δύο βιβλία της Δικαίου, «Τα φαντασματάκια της γυάλινης αυλής» και «Τα κοριτσάκια με τα ναυτικά», που είχαν κινήσει το ενδιαφέρον των περισσότερων παιδιών χρησιμοποιώντας όχι μόνο της ώρα της φιλαναγνωσίας αλλά και αυτές της Ευέλικτης Ζώνης. Παράλληλα, φροντίσαμε να υπάρχουν αρκετά βιβλία της συγγραφέα ?σε περισσότερα από ένα αντίτυπα- στα δύο τμήματα της Τετάρτης τάξης, ώστε να μπορούν τα παιδιά να τα δανειστούν για το σπίτι τους, επειδή η μοναχική ανάγνωση είναι μια ξεχωριστή εμπειρία που οδηγεί στην εδραίωση μιας φιλικής σχέσης του παιδιού με το βιβλίο.

Μέσα στην τάξη, πέρα από την μεγαλόφωνη ανάγνωση ?ακρόαση των βιβλίων, την οποία περίμεναν κάθε φορά με ανυπομονησία οι μαθητές και οι μαθήτριες μας, επιδιώξαμε να αναπτύξουμε την κριτική και δημιουργική σκέψη τους καθώς και να ενθαρρύνουμε την εικαστική τους έκφραση. Σχεδόν κάθε βδομάδα προγραμματίσαμε παρουσιάσεις βιβλίων, στις οποίες τα παιδιά διατύπωναν τη δική τους άποψη για την πλοκή της ιστορίας και τους ήρωες της. Κάποιες φορές, οι παρουσιάσεις των βιβλίων γινόταν η αφορμή να ξεκινήσουν πολύ ενδιαφέρουσες συζητήσεις μεταξύ των παιδιών και της εκπαιδευτικού που αφορούσαν στο περιεχόμενο των βιβλίων και στους τρόπους που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας για να γράψει το βιβλίο. Τα παιδιά σημείωσαν τις απορίες ή ερωτήσεις τους για να τις απευθύνουν στην κυρία Δικαίου, όταν έρθει στο σχολείο. Παράλληλα, κάποια παιδιά θέλησαν να δημιουργήσουν σελιδοδείκτες ή /και αφίσες σχετικές με τα βιβλία της προσκεκλημένης συγγραφέα. Οι εργασίες τους τοποθετήθηκαν σε ταμπλό έξω από τις αίθουσες, ώστε να μπορούν να τις χαρούν και τα άλλα παιδιά του σχολείου μας.

Όταν έφτασε η μέρα της συνάντησης, όλοι ήμασταν ανυπόμονοι και περίεργοι, δεν είναι λίγο να συναντάς μια συγγραφέα, να την έχεις στην τάξη σου και να μπορείς να τη ρωτήσεις ό,τι σε ενδιαφέρει για τα βιβλία και τη δουλειά της. Η κυρία Δικαίου μας μάγεψε με την απλότητα και την αμεσότητά της. Ξεκίνησε παρουσιάζοντας τον εαυτό της ως παραμυθά που θέλει να απλώσει τα χέρια, ν? αγκαλιάσει τα παιδιά και να τους πει ιστορίες. «Όμως πόσο μεγάλη αγκαλιά μπορώ να έχω εγώ για ν? αγκαλιάσω όλα τα παιδιά;» αναρωτήθηκε. «Αφού όμως δεν μπορώ να έχω μια τεράστια αγκαλιά, έχω βρει ένα κόλπο, φτιάχνω μια αγκαλιά» συνέχισε. «Ένα βιβλίο που ανοίγει δεν μοιάζει με αγκαλιά  στην οποία μπορούμε να χωθούμε και ν? ακούσουμε όλες τις ιστορίες του κόσμου;» ρώτησε τα παιδιά για να πάρει την θετική απάντησή τους. «Και ακούγοντας τις ιστορίες μπορούμε να περάσουμε καλά και ταυτόχρονα να μάθουμε πράγματα χωρίς κόπο. Και επίσης να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι και συγχρόνως να  γίνουμε ευτυχισμένοι» κατέληξε η συγγραφέας. Στη συνέχεια ζήτησε από τα παιδιά να ακούσει τις δικές τους ερωτήσεις και απορίες, επειδή το θεωρεί πολύ σημαντικό γι? αυτήν στις συναντήσεις με τα παιδιά-αναγνώστες.

Για δυο ώρες η κυρία Δικαίου ήταν ανάμεσά μας, ένας άνθρωπος ζωντανός και ευχάριστος, που μίλησε με τα παιδιά σε απλή γλώσσα και ενδιαφέρθηκε να λύσει κάθε απορία τους. Θεωρεί το διάβασμα των λογοτεχνικών βιβλίων ως προπόνηση για τη ζωή: «Το διάβασμα των βιβλίων- τόνισε- προπονεί την καρδιά του ανθρώπου για να γίνει καλός άνθρωπος και να ζει με τους ανθρώπους». Είχε μάλιστα την καλοσύνη να ανταποκριθεί θετικά στην παράκλησή μας και να μας διαβάσει ένα απόσπασμα από βιβλίο της, ανοίγοντας περισσότερο την όρεξη των παιδιών για διάβασμα. Τέλος έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις δημιουργίες των παιδιών και φωτογραφήθηκε μαζί τους, κλείνοντας έτσι τη συνάντηση σαν μια φίλη των παιδιών που ανανεώνει το ραντεβού της μαζί τους μέσα από τα βιβλία που θα διαβάσουν στο μέλλον.

Το πόσο σημαντική υπήρξε για τα παιδιά αυτή η συνάντηση γίνεται φανερό και μέσα από τις εντυπώσεις που έγραψαν την επόμενη μέρα. «Έτσι όπως άκουγα την κ. Δικαίου να μας μιλά σκεφτόμουν ότι θα μου άρεσε να γίνω συγγραφέας», ανέφερε ένα παιδί και ένα άλλο τόνισε «Θα ήθελα όταν μεγαλώσω να έχω πολλά βιβλία και ίσως και ένα βιβλιοπωλείο για δουλειά». Μικρές φράσεις που δείχνουν πόσο πολύ μπορεί να κινητοποιήσει τα παιδιά μια ουσιαστική γνωριμία με μια συγγραφέα που παίρνει στα σοβαρά τις απορίες τους και απαντά με ειλικρίνεια στις ερωτήσεις τους, πόσο τα βοηθά να μυηθούν στο μαγευτικό κόσμο της τέχνης του λόγου.

Οι εκπαιδευτικοί  των τμημάτων  O Δ/ντής του σχολείου

Φωτιάδου Αναστασία , Τσαμήτρου Αθηνά Μακαρατζής Γεώργιος

Πρόγραμμα Πολιτιστικών Θεμάτων «Μέσα από τη λογοτεχνία γνωρίζω τον εαυτό μου και τους άλλους» 
Σχολική μονάδα: 8ο Δημοτικό Σχολείο Βέροιας
Τάξη: ΣΤ1
Δασκάλα: Φωτιάδου Αναστασία
Αριθμός μαθητών: Δεκαέξι (8 κορίτσια – 8 αγόρια)
Σχολική χρονιά: 2009-2010

Εισαγωγή

Η συνεχής προσαρμογή και αναβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης είναι αναμφισβήτητα ο κυριότερος στόχος για κάθε εκπαιδευτικό σύστημα. Σήμερα προτείνονται καινοτομίες, όπως τα Προγράμματα Πολιτιστικών Θεμάτων, που στοχεύουν σε ένα σχολείο δημιουργικό, ευχάριστο, βιωματικό, φιλόξενο, κέντρο της ζωής του νέου ανθρώπου, ένα σχολείο που θα είναι ταυτόχρονα ζωή και προετοιμασία για τη ζωή. Ο ρόλος της εκπαίδευσης είναι σημαντικός για τη διαμόρφωση ατόμων με συγκροτημένη  και ισορροπημένη ταυτότητα, με κοινωνικές δεξιότητες και σύστημα αξιών, ικανών να ενταχθούν δημιουργικά στην κοινωνία σαν υπεύθυνοι πολίτες.

Τα Προγράμματα  Πολιτιστικών Θεμάτων δεν θεωρούνται ως ξεχωριστό γνωστικό αντικείμενο στο ελληνικό Πρωτοβάθμιο σχολείο αλλά ως καινοτόμο πρόγραμμα, που μπορεί να εντάσσεται στην Ευέλικτη Ζώνη ή/και να χρησιμοποιεί τις ώρες που προβλέπονται στο Α.Π. για διαθεματική προσέγγιση. Πρόκειται για μια διαδικασία μάθησης προσαρμοσμένη σ

την ηλικία των παιδιών που αποβλέπει κυρίως στην αλλαγή ή/και την υιοθέτηση νέων στάσεων (και συμπεριφορών) σε θέματα που αφορούν τον πολιτισμό. Στο να αποκτήσει δηλ. το άτομο την «τάση για μια ορισμένη συμπεριφορά».

Με την έννοια αυτή θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει τα καινοτόμα προγράμματα σαν μια «διαδικασία εκπαιδευτικού τύπου» που δεν περιορίζεται στην απλή μετάδοση γνώσεων. Γι΄ αυτό στην διάρκεια της εφαρμογής αυτών των προγραμμάτων δεν είναι αρκετή η απλή μετάδοση γνώσεων με τις συνηθισμένες διδακτικές διαδικασίες, αλλά είναι απαραίτητες οι διαδικασίες της Ενεργητικής Μάθησης και της Βιωματικής Προσέγγισης.

Τα Προγράμματα Πολιτιστικών Θεμάτων ως καινοτόμος μαθησιακή διαδικασία, που φιλοδοξεί να δώσει νόημα και ζωντάνια στην εκπαιδευτική πράξη, είναι αναγκαίο να αξιολογηθούν με μια διαρκή αξιολόγηση, που δεν θα επιβάλλεται και ούτε θα στοχεύει στην αποθάρρυνση δασκάλων και μαθητών. Άλλωστε η καινοτομία στην εκπαίδευση συνδέεται και με τον νέο ρόλο του εκπαιδευτικού.

Οι καινοτόμες δράσεις δίνουν τη δυνατότητα στο δάσκαλο να λειτουργήσει ως συντονιστής και εμψυχωτής. Ο εκπαιδευτικός αλλάζοντας το ρόλο του γίνεται πιο ευρηματικός, επιτρεπτικός, ευέλικτος. Βλέπει τη δουλειά του με μεγαλύτερο ενδιαφέρον, γιατί τα παιδιά ανταποκρίνονται περισσότερο, τον ανατροφοδοτούν και έτσι εμψυχώνεται και ο ίδιος. Ο δάσκαλος ? εμψυχωτής επιδιώκει την επικοινωνία, την απελευθέρωση της δημιουργικότητας, τη δημιουργία ομάδων και την προώθηση της συμμετοχής, την σύμπραξη όλων στην πολιτιστική ζωή.

Στόχοι όπως οι παραπάνω προάγονται όταν στο σχολείο υλοποιούνται καινοτόμα προγράμματα, όπως και το δικό μας πρόγραμμα καλλιέργειας της φιλαναγνωσίας με τίτλο: «Μέσα από τη λογοτεχνία γνωρίζω τον εαυτό μου και τους άλλους». Το σχολείο είναι η μόνη κοινωνική δομή, όπου βρίσκονται συγκεντρωμένα -λόγω της υποχρεωτικής φοίτησης- όλα τα παιδιά, φιλαναγνώστες και μη. Άρα είναι ο κατάλληλος χώρος για να δράσουμε προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση: προσπαθώντας να προκαλέσουμε στα παιδιά την όρεξη για διάβασμα. 

Παρακάτω θα παρουσιάσουμε συνοπτικά τον σχεδιασμό του προγράμματος και θα περιγράψουμε την πορεία υλοποίησής του, από το ΣΤ1 του 8ου Δ.Σ. Βέροιας, μέσα από τις δραστηριότητες και εκδηλώσεις που έγιναν κατά τη σχολική χρονιά 2009-2010. Δίνουμε έμφαση στην αξιολόγησή του ? που έγινε κατά ένα μεγάλο μέρος παράλληλα με την υλοποίησή του- παίρνοντας υπόψη και το σχετικό υλικό που έχει παραχθεί από τα παιδιά, το οποίο και παραθέτουμε σε ξεχωριστά τομίδια.  Σκοπός μας είναι αφενός να διερευνηθεί η αποτελεσματικότητα  των δράσεών μας, εντοπίζοντας τα θετικά και αρνητικά σημεία, ώστε να συνεισφέρουμε στην βελτίωση των επόμενων προσπαθειών και αφετέρου να «βγει προς τα έξω» η δουλειά των παιδιών.

Περισσότερες πληροφορίες: fotan@sch.gr” data-mce-href=”mailto: fotan@sch.gr”>Φωτιάδου Αναστασία, υπεύθυνη εκπαιδευτικός του προγράμματος.

Ημερ/νία: 1ο δεκαήμερο Οκτωβρίου

Τίτλος: Περίπατος στις παραδοσιακές συνοικίες της πόλης

Τάξη: Ε

Εκπ/κοί: Τσιλιγκερίδου Παρθένα, Σαμαράς Αντώνιος

Στόχοι: Οι μαθητές:

– να γνωρίσουν τις παλιές συνοικίες της Βέροιας.

– να συγκεντρώσουν πληροφορίες για τον τρόπο ζωής στην παλιά πόλη

– να συγκρίνουν τα κτήρια της παλιάς πόλης με αυτά της σύγχρονης και να τα ζωγραφίσουν.

Συνοπτική περιγραφή

Τα παιδιά θα ξεναγηθούν στις παραδοσιακές συνοικίες της πόλης από την αρχιτέκτονα Άννα Ματσκάνη και θα πληροφορηθούν για τον τρόπο κατασκευής των σπιτιών, θα φωτογραφίσουν και θα καταγράψουν πληροφορίες για αυτά.

Εκπαιδευτικό υλικό

Φωτογραφική μηχανή, μπλοκ σημειώσεων, φύλλα εργασίας.

Στο πλαίσιο του προγράμματος «Δράσεις κατά της βίας στο σχολείο» του Υπουργείου Παιδείας Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων  και ως συνέχεια της ημερίδας με θέμα «Ψυχοκινητική Υποστήριξη Μαθητών» που διοργάνωσε η Δ/νση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ημαθίας, την Τρίτη, 20 Μαρτίου, πραγματοποιήθηκε στο σχολείο μας η προγραμματισμένη δράση για την πρόληψη και αντιμετώπιση της σχολικής βίας.

Η δράση αυτή αποσκοπούσε στην πρόληψη και την αντιμετώπιση του εκφοβισμού και της βίας μεταξύ μαθητών στο σχολείο μέσα από βιωματικές δραστηριότητες που εμπλέκουν ενεργά τα παιδιά και τους παρέχουν τη δυνατότητα να ανταλλάξουν σκέψεις, πληροφορίες, εμπειρίες και ιδέες σχετικά με την πρόληψη και την αντιμετώπιση της σχολικής βίας που εκδηλώνεται μεταξύ των παιδιών μέσα και έξω από το σχολείο.

Στη δράση αυτή συμμετείχαν οι μαθητές και οι μαθήτριες των τμημάτων της Δ΄ και Ε΄ τάξης με εμψυχώτρια τη Σχολική Ψυχολόγο Ειρήνη Αναγνώστου, η οποία σχεδίασε τις βιωματικές δραστηριότητες.

Η μέθοδος της υπόδυσης ρόλων (Role play) συνδέεται στενά με τις βιωματικές δραστηριότητες, επειδή είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική για τη διερεύνηση του συναισθηματικού κόσμου των παιδιών μέσα από τη συστηματική καταγραφή των αντιλήψεων και απόψεών τους για «ευαίσθητα» θέματα, όπως είναι η βία, αλλά και για την καλλιέργεια της ικανότητας για ενσυναίσθηση (empathy), δηλαδή πώς να λαμβάνουμε υπόψη τις σκέψεις, απόψεις και αντιλήψεις του άλλου, να «μπαίνουμε» στη θέση του, ώστε να μπορέσουμε να τον κατανοήσουμε καλύτερα.

Μέσα από ένα τέτοιο παιχνίδι ρόλων, οι μαθητές/τριες κλήθηκαν να υποδυθούν το ρόλο του «θύτη», του «θύματος»  και του «παρατηρητή» ενός βίαιου περιστατικού.

Τους ζητήθηκε να γράψουν σε αυτοκόλλητα χαρτάκια τις απόψεις τους για τις επιπτώσεις που μπορεί να προκαλέσει η βία, ποια συναισθήματα νιώθουν τα άτομα που την εξασκούν (θύτες), τα άτομα που τη δέχονται (θύματα), αλλά και αυτά που την παρατηρούν (παρατηρητές), και να τα τοποθετήσουν σε ένα από τα δυο σκίτσα που απεικόνιζαν ένα αγόρι και ένα κορίτσι.

Από την ανάλυση των στοιχείων, που προέκυψαν, φαίνεται ότι τα περισσότερα παιδιά έχουν βιώσει τα ίδια καταστάσεις βίας είτε ως θύτες, είτε ως θύματα ή και ως παρατηρητές. Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, τα παιδιά πιστεύουν ότι το θύμα μιας επίθεσης νιώθει «λύπη, πόνο, θυμό, στενοχώρια, φόβο, μίσος, θλίψη, ανησυχία», και θεωρούν ότι η βία που ασκεί ο θύτης οφείλεται στο ότι «τον βρίζουν», «τον κοροϊδεύουν», και «τον χτυπούν».

Στη συνέχεια, ζητήθηκε από τα παιδιά να προτείνουν τρόπους αντιμετώπισης ενός βίαιου γεγονότος που συμβαίνει στους ίδιους ή παρατηρούν να συμβαίνει σε άλλους.

Στην ερώτηση: «Τι θα κάνατε αν βλέπατε κάποιους να κτυπούν ένα παιδί;», τα περισσότερα παιδιά απάντησαν ότι « θα τους χωρίζαμε», «θα φωνάζαμε βοήθεια», και «θα τους λέγαμε να σταματήσουν τον καυγά».

Στη συζήτηση που ακολούθησε, τα παιδιά κατανόησαν ότι η πρόληψη είναι ο καλύτερος τρόπος για την αντιμετώπιση της βίας, και ότι είναι απαραίτητο να   απευθύνονται σε ενήλικες, όπως οι δάσκαλοι, ο διευθυντής του σχολείου και οι γονείς τους, αλλά και σε γείτονες, και να τους ενημερώνουν όταν υποστούν τα ίδια επίθεση από άλλα άτομα ή όταν αντιληφθούν ότι ένα βίαιο γεγονός συμβαίνει γύρω τους.

Στο τέλος της δράσης ζητήθηκε από τα παιδιά να γράψουν ή να ζωγραφίσουν αυτά που έμαθαν ή ένιωσαν.

Από την παρατήρηση των έργων των παιδιών καταγράψαμε στοιχεία που δείχνουν ότι η συμμετοχή τους σε αυτή τη βωματική δράση εμπλούτισε τις εμπειρίες τους και επέδρασε θετικά όσον αφορά: α) στην αλλαγή στάσης απέναντι στη βία και την επιθετικότητα: «η επιθετικότητα είναι άσχημο πράγμα», «θα ήταν προτιμότερο να αποφεύγαμε τη βία», «πρέπει το σχολείο να πάρει μέτρα κατά της βίας», «η επιθετικότητα που υπάρχει στο σχολείο πρέπει να σταματήσει», «μπορούμε να σταματήσουμε τη βία μιλώντας ήρεμα», «η βία κάνει κακό», «πρέπει να βάλουμε ένα τέλος στη βία», β) και στην αντιμετώπιση της βίας και της επιθετικότητας: «να ενημερώνουμε τους ενήλικες και να ζητάμε τη βοήθειά τους», «μπορούμε να σταματήσουμε τη βία με την προσπάθεια όλων», «πρέπει να συζητάμε με τους γονείς μας για το πρόβλημα που έχουμε για να μας βοηθήσουν».

Σύμφωνα με τα παραπάνω εκτιμούμε ότι η δράση που υλοποιήθηκε στο σχολείο μας πέτυχε το σκοπό της και μας πρόσφερε σημαντικά στοιχεία για τον προγραμματισμό και άλλων βιωματικών δράσεων σε συνεργασία με φορείς που σχετίζονται με τη σχολική βία.

Ευχαριστούμε θερμά την κυρία Ειρήνη Αναγνώστου για την πραγματοποίηση αυτής της ιδιαίτερα σημαντικής βιωματικής δράσης, που βοήθησε τα παιδιά να εκφράσουν τον συναισθηματικό τους κόσμο, να δημοσιοποιήσουν τις εμπειρίες τους, και να διαμορφώσουν στάσεις και αντιλήψεις για την αντιμετώπιση καταστάσεων που σχετίζονται με τη σχολική βία, την οποία βιώνουν καθημερινά στο σχολείο και έξω από αυτό.

{AG}2013/endobia{/AG}

Οι μαθητές/τριες και η εκπαιδευτικός του τμήματος Β2 Πουλτσάκη Γεωργία σε συνεργασία με τους μαθητές του τμήματος Υποδοχής και τον εκπαιδευτικό Μελά Λαζόπουλο υλοποίησαν πρόγραμμα Αγωγής Υγείας με τίτλο «Ένα τόσο δα δοντάκι».

Το πρόγραμμα διήρκησε πέντε μήνες (Ιανουάριο ? Μάιο 2012). Αξιοποιήθηκαν διδακτικές ώρες από τα επιστημονικά πεδία της Ευέλικτης Ζώνης, της Γλώσσας, των εικαστικών και των ΤΠΕ.

Οι μαθητές/τριες συμμετείχαν ενεργά σε βιωματικές δραστηριότητες με σκοπό να γνωρίσουν τις υγιεινές τροφές, να μπορούν να συγκρίνουν πληροφορίες, να τις αξιολογούν, να μπορούν να διαμορφώνουν προσωπικά συμπεράσματα , στάσεις και αντιλήψεις για την ατομική τους στοματική υγιεινή.

Το πρόγραμμα παρουσιάστηκε στην αίθουσα διδασκαλίας της Β2 τάξης -με μεγάλη επιτυχία – στους γονείς των παιδιών, σε εκπαιδευτικούς και μαθητές/μαθήτριες των άλλων τάξεων του σχολείου.

{AG}2013/dontaki01{/AG}

Οι μαθητές/τριες και η εκπαιδευτικός του τμήματος ΣΤ1 Μωυσόγλου Σοφία υλοποίησαν το πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης με τίτλο «Η κατοικία της πόλης μου, χθες και σήμερα.».

Το πρόγραμμα διήρκησε οκτώ μήνες (Οκτώβριο 2011 ? Μάιο 2012). Αξιοποιήθηκαν διδακτικές ώρες από τα επιστημονικά πεδία της Ευέλικτης ζώνης, Γλώσσας, Ιστορίας, Μαθηματικών, Γεωγραφίας και Εικαστικών.

Οι μαθητές/τριες συμμετείχαν ενεργά σε βιωματικές δραστηριότητες με σκοπό να γνωρίσουν την αρχιτεκτονική των σπιτιών της Βέροιας, άλλοτε και σήμερα, να μπορούν να επεξεργάζονται πληροφορίες, να συνεργάζονται μεταξύ τους για την επίλυση προβλημάτων, και να καλλιεργήσουν στάσεις και αντιλήψεις απέναντι στην πολιτιστική τους κληρονομιά

Οι μαθητές/τριες και ο εκπαιδευτικός του τμήματος Υποδοχής (Ρομά) Λαζόπουλος Μελάς υλοποίησαν το πρόγραμμα Αγωγής Υγείας με τίτλο «Το σώμα μου- ο εαυτός μου». 

Οι μαθητές/τριες συμμετείχαν ενεργά σε βιωματικές δραστηριότητες με σκοπό να μάθουν βασικούς κανόνες ατομικής υγιεινής, να γνωρίσουν τα μέρη του σώματος και τις βασικές λειτουργίες του οργανισμού, να μπορούν να παρατηρούν, να εκφράζουν τα συναισθήματά τους και να υιοθετήσουν στάσεις και αντιλήψεις για την ατομική τους υγιεινή. 

 {ppgallery}/myMedia/swmaeautos{/ppgallery}